Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa công bố pha chế thành công hai loại dược chất phóng xạ mới là 68Ga-PSMA và 68Ga-DOTATATE, và chính thức đưa vào sử dụng thường quy cho kỹ thuật chụp PET/CT từ quý I/2025. Đây là một bước tiến quan trọng trong chẩn đoán sớm ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt và u thần kinh nội tiết.
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là bệnh viện thứ hai tại Việt Nam, sau Bệnh viện Chợ Rẫy, làm chủ được quy trình pha chế hai loại dược chất này.
Bộ tổng hợp 68Ga-PSMA và 68Ga-DOTATATE tại Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện TWQĐ 108
Vì sao cần dược chất phóng xạ mới?
Theo DS CKII Nguyễn Thị Kim Dung (Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), hai dược chất phóng xạ mới này không thể nhập khẩu vì thời gian bán rã cực ngắn. Chỉ sau khoảng 1 giờ, một nửa lượng thuốc đã mất tác dụng. Do đó, chúng bắt buộc phải được pha chế ngay tại chỗ. Để có thể tạo ra được 2 dược chất phóng xạ này đòi hỏi hệ thống thiết bị và chuyên môn kỹ thuật cao.
Trước đây, kỹ thuật PET/CT tại Việt Nam chỉ sử dụng một loại dược chất phóng xạ duy nhất là 18F-FDG, có tính tương tự glucose. Tuy nhiên, loại này chỉ đánh giá được các tổn thương ác tính có chuyển hóa đường cao nên thiếu tính đặc hiệu và dễ gây dương tính giả trong một số trường hợp viêm.
Với sự hỗ trợ của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), các bác sĩ, dược sĩ và kỹ sư của Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiếp cận, nghiên cứu và pha chế thành công hai loại dược chất phóng xạ trên theo quy trình chuẩn quốc tế ngay tại bệnh viện.
Từ tháng 10/2024, bệnh viện chính thức triển khai lâm sàng kỹ thuật này sau khi được phê duyệt nội bộ. Theo dược sĩ Dung, hiện nay chỉ có hai cơ sở y tế tại Việt Nam đủ điều kiện để pha chế và sử dụng kỹ thuật chụp PET/CT với 68Ga-PSMA và 68Ga-DOTATATE là Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Chợ Rẫy.
Việc sử dụng các dược chất phóng xạ đặc hiệu với từng loại ung thư – gọi là tumor-specific radiopharmaceuticals – đang là xu hướng của y học thế giới. Trong đó, 68Ga-PSMA giúp phát hiện ung thư tuyến tiền liệt còn 68Ga-DOTATATE được sử dụng cho các u thần kinh nội tiết. Cả hai dược chất phóng xạ này đều đã được các cơ quan quản lý như Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Cơ quan quản lý dược phẩm Châu Âu (EMA) phê duyệt.
Làm chủ kỹ thuật khó, tiết kiệm chi phí lớn
Việc triển khai thường quy kỹ thuật PET/CT với dược chất phóng xạ mới mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người bệnh, đặc biệt là:
– Chẩn đoán sớm và chính xác hơn các tổn thương ung thư tuyến tiền liệt và u thần kinh nội tiết, phát hiện tái phát và đánh giá di căn chính xác, từ đó lựa chọn phương án điều trị tối ưu.
– Người bệnh không còn phải ra nước ngoài để thực hiện kỹ thuật này như trước kia. Dược sĩ Dung cho biết, trước đây nhiều người phải sang Singapore, Thái Lan hoặc Australia để chụp PET/CT với 68Ga, với chi phí từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng.
“Giờ đây, bệnh nhân có thể thực hiện tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 với chi phí thấp hơn nhiều lần, giảm gánh nặng tài chính đáng kể”, dược sĩ Dung nói.
Đồng thời, theo dược sĩ Dung, đây cũng là nền tảng để bệnh viện hướng tới phát triển các kỹ thuật điều trị trúng đích bằng thuốc phóng xạ (theranostics) trong tương lai, như điều trị ung thư bằng 68Ga/177Lu-PSMA hay 68Ga/177Lu-DOTATATE.
“Việc pha chế thành công và triển khai thường quy hai loại dược chất phóng xạ mới là dấu mốc quan trọng trong hành trình hiện đại hóa nền y học Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực y học hạt nhân và điều trị ung thư”, dược sĩ Dung nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia đây không chỉ là thành tựu về mặt chuyên môn mà còn có ý nghĩa xã hội lớn khi công nghệ hiện đại được ứng dụng ngay tại Việt Nam, giúp rút ngắn khoảng cách điều trị, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
Đọc bài gốc tại đây.
