Vào tháng 4 năm 2023, Trung tâm Đột quỵ thuộc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ từng tiếp nhận một nam bệnh nhân 53 tuổi nhập viện trong tình trạng yếu nửa người bên trái. Bệnh nhân có tiền sử cao huyết áp.
Theo người thân, vào khoảng 4 giờ sáng hôm đó – như thường lệ – ông dậy sớm để tập thể dục. Tuy nhiên, chỉ sau khoảng nửa giờ vận động, ông đột nhiên nói khó, rồi không thể cử động được nửa người bên trái.
Ngay khi được đưa đến bệnh viện, các bác sĩ tiến hành chụp CT sọ não và xác định bệnh nhân bị xuất huyết não. May mắn, ông vẫn còn tỉnh táo và có nhận thức.
Các chuyên gia y tế cho biết, việc tập thể dục đều đặn giúp giảm các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim mạch và đột quỵ, góp phần kiểm soát huyết áp, giảm cân, cải thiện tuần hoàn và làm chậm quá trình xơ vữa động mạch. Những hình thức vận động như đi bộ nhanh, đạp xe hay bơi lội trong khoảng 30 phút mỗi ngày, từ 5 ngày mỗi tuần trở lên, đều mang lại lợi ích rõ rệt.
Tuy nhiên, không phải thời điểm nào trong ngày cũng thích hợp để luyện tập. Việc dậy quá sớm để tập thể dục ngoài trời có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe, nhất là trong mùa lạnh hoặc với người mắc bệnh mạn tính như cao huyết áp.
Lý do là khi nhiệt độ xuống thấp, cơ thể tiết ra nhiều catecholamine, một loại hormone có thể khiến mạch máu ngoại vi co lại, làm tăng huyết áp đột ngột, dễ dẫn đến vỡ mạch máu não.
Ngoài ra, thời tiết lạnh còn khiến máu trở nên đặc hơn do tăng số lượng hồng cầu, tiểu cầu và độ nhớt máu, từ đó làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, đặc biệt ở người lớn tuổi có hệ tim mạch đã suy yếu.
Tập thể thao sai cách có thể dẫn đến đột quỵ: Những nguyên nhân không thể bỏ qua
Tập luyện thể thao là một phần không thể thiếu của lối sống lành mạnh, giúp nâng cao sức khỏe tim mạch, giảm cân và cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên, nếu không tập đúng cách hoặc không lưu ý đến thể trạng cá nhân, việc vận động có thể mang đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây đột quỵ.
Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp khiến đột quỵ xảy ra trong hoặc sau khi tập thể dục:
1. Tập thể dục quá sớm vào buổi sáng
Nhiều người có thói quen dậy sớm để rèn luyện thân thể, nhưng các nghiên cứu cho thấy phần lớn ca đột quỵ thường xuất hiện vào sáng sớm, ngay sau khi ngủ dậy. Lúc này, cơ thể vẫn đang trong quá trình chuyển từ trạng thái nghỉ ngơi sang hoạt động, huyết áp có xu hướng tăng nhanh, trong khi lượng đường trong máu và nitric oxit (NO), chất giúp giãn mạch máu, đều ở mức thấp.
Đồng thời, máu đặc hơn và các hormone gây căng thẳng như cortisol tăng cao. Những yếu tố này khiến việc tập luyện ngay sau khi thức dậy trở nên nguy hiểm, đặc biệt với người cao tuổi hoặc có bệnh lý nền như tăng huyết áp.
2. Tập luyện quá sức
Mỗi người có ngưỡng vận động khác nhau tùy thuộc vào thể trạng và mức độ rèn luyện. Khi vượt quá khả năng chịu đựng của cơ thể chẳng hạn như chạy quá nhanh, nâng tạ quá nặng hay tập trong thời gian quá dài, hệ tuần hoàn không kịp cung cấp đủ oxy cho các cơ quan, trong đó có não. Hậu quả là có thể xảy ra tình trạng thiếu máu não cục bộ, từ đó kích hoạt cơn đột quỵ.
3. Tắm ngay sau khi tập thể dục
Sau khi vận động, cơ thể vẫn trong trạng thái “nóng”, nhịp tim còn nhanh, nhiệt độ cao và mạch máu đang giãn nở. Nếu lập tức tắm nước lạnh hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột, cơ thể dễ bị sốc nhiệt, co mạch nhanh chóng và gây rối loạn tuần hoàn. Không ít trường hợp đã bị cảm lạnh, choáng váng hoặc thậm chí đột quỵ vì tắm ngay sau khi luyện tập.
4. Có sẵn bệnh lý nền
Những người mắc các bệnh mạn tính như tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu hay rối loạn đông máu có nguy cơ cao hơn khi tham gia vận động thể chất.
Việc tập sai cách hoặc quá sức có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh, dẫn đến biến chứng như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Những đối tượng này cần được tư vấn y tế kỹ lưỡng trước khi xây dựng chế độ tập luyện.
5. Thói quen sinh hoạt không lành mạnh kéo dài
Một lối sống thiếu khoa học sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ, kể cả khi bạn vẫn duy trì việc tập thể dục. Một số thói quen xấu cần loại bỏ bao gồm:
Ngủ không đủ giấc, hay thức khuya kéo dài
Chế độ ăn mất cân bằng, thiếu dinh dưỡng hoặc ăn nhiều chất béo, đường, muối
Lạm dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích
Sống trong trạng thái căng thẳng, áp lực tinh thần liên tục
Khi các yếu tố này tích tụ lâu dài, sức khỏe mạch máu và tim mạch suy giảm, khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao, đặc biệt khi vận động quá sức.
Lời kết
Tập thể thao mang lại lợi ích lớn nếu được thực hiện đúng cách. Người có bệnh nền nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi luyện tập, tránh tập vào sáng quá sớm, khởi động kỹ trước khi vận động, nghỉ ngơi hợp lý và không tắm ngay sau khi tập. Quan trọng nhất là cần duy trì lối sống lành mạnh để đảm bảo hệ tim mạch hoạt động ổn định.
Theo khuyến cáo của bác sĩ, thời gian lý tưởng để tập thể dục là vào khoảng 5–7 giờ sáng, 15–17 giờ chiều hoặc buổi tối từ 18–20 giờ. Để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt với người có bệnh nền, cần tránh tập luyện khi trời quá lạnh, đồng thời duy trì chế độ ăn lành mạnh, kiểm soát tốt huyết áp và nên khám sức khỏe định kỳ.
(Ảnh minh họa: Internet)
Đọc bài gốc tại đây.
