Nhắc tới PGS.TS.BS Hồ Nguyễn Thanh Chơn, Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm Mặt – Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, mọi người thường nhớ tới một người thầy có tâm có tầm với chuyên khoa Phẫu thuật Hàm Mặt. Ông luôn tìm tòi để áp dụng những phương pháp, kỹ thuật tiên tiến trên thế giới và ghi dấu ấn lần đầu tiên làm được cho bệnh nhân tại Việt Nam.
Ngọc Minh: Tôi vẫn nghe các bác sĩ trong ngành y nói phẫu thuật hàm mặt là nghề hot, kiếm tiền nhiều?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Trong phẫu thuật hàm mặt có tạo hình thẩm mỹ hàm mặt, trong đó có phẫu thuật chỉnh hình xương hàm mặt và tạo đường viền khuôn mặt, đúng là lĩnh vực đang hot tại Việt Nam. Nếu một bác sĩ làm thường xuyên và làm tốt thì thu nhập rất cao.
Tuy nhiên, bản thân tôi cũng đã có thực hiện nhiều nhưng lại không quá tập trung cho các phẫu thuật đó. Con đường tôi muốn đi là phẫu thuật điều trị bệnh lý cho bệnh nhân. Đây cũng là lĩnh vực ở Việt Nam cần làm tốt hơn nữa để có thể theo kịp tiến bộ của thế giới, để bệnh nhân trong nước có cơ hội thụ hưởng.
Đặc biệt là vấn đề về phẫu thuật khớp thái dương hàm. Tôi vẫn đau đáu làm sao có thể tiếp cận được tới công nghệ, phẫu thuật như tại Mỹ. Đây là lĩnh vực khó, thời gian công tác còn lại tôi muốn dồn sức vào để làm được cho bệnh nhân.
Ngọc Minh: Vì sao một con đường biết là khó mà ông vẫn lao vào?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Các bác sĩ phẫu thuật hàm mặt ở Việt Nam hiện nay đã rất giỏi, làm rất tốt. Nhưng còn mảng bệnh lý thì tôi thấy cần phải cập nhật học hỏi nước ngoài nhiều, mình còn thua xa họ nên bệnh nhân phải chịu thiệt thòi, nên thời gian còn lại tôi sẽ tập trung đi vào phẫu thuật bệnh lý.
Ảnh thiết kế: Hà Linh.
Ngọc Minh: Tôi được biết ông là một trong vài người thực hiện ca thay khớp thái dương hàm nhân tạo hai bên đầu tiên tại Việt Nam?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Đúng vậy, tôi thực hiện chung với đồng nghiệp của tôi. Tôi còn nhớ đó là trường hợp bệnh nhân bị tai nạn, sau đó bị cứng khớp thái dương hàm không há được miệng. Trong nhiều năm trời bệnh nhân chỉ uống và ăn thức ăn xay nhuyễn.
Trước đó, bệnh nhân đã được mổ vài lần nhưng sau một thời gian, khớp dính lại, khiến cho bệnh nhân “sợ” phẫu thuật, chất lượng cuộc sống cũng đi xuống do miệng không há được.
Tôi luôn trăn trở suy nghĩ có cách nào để giúp cho bệnh nhân không. Thời gian đó tôi và đồng nghiệp có đi học kỹ thuật ở nước ngoài về thay khớp thái dương hàm nhân tạo và nghĩ có thể làm được cho bệnh nhân đó.
Tuy nhiên học là một chuyện nhưng chưa thực hiện lần nào nên tôi cũng lo lắng. Lo ở đây không phải mình không làm được mà sợ sau phẫu thuật không đạt được hiệu quả như mong muốn. Vì khớp thái dương hàm nhân tạo rất đắt, nếu thất bại, bệnh nhân sẽ rất tốn kém.
Chúng tôi đã cố gắng hoàn chỉnh kỹ thuật để thực hiện ca thay khớp thái dương hàm hai bên. Ca phẫu thuật thay khớp thái dương hàm này trở thành ca đầu tiên thực hiện thay nhân tạo cả 2 bên tại Việt Nam.
Sau phẫu thuật, bệnh nhân đã có thể há được miệng ngay. Và tới hiện nay bệnh nhân không bị tái dính trở lại, chất lượng cuộc sống tăng lên.
Ngọc Minh: Ông cũng là người đầu tiên tại Việt Nam thực hiện phẫu thuật kết hợp xương gãy cổ lồi cầu xương hàm dưới qua nội soi. Và công trình này đã là “văn mẫu” để các bác sĩ chuyên ngành tham khảo về phẫu thuật này.
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Với tôi, các thầy cô trong lĩnh vực phẫu thuật hàm mặt giỏi lắm, tôi phải học nhiều. Tôi chỉ cố gắng đi tiên phong làm những thứ mà các thầy cô, đồng nghiệp chưa có thời gian nghiên cứu tới mà thôi.
Cũng vì lẽ đó mà luận án tiến sĩ tôi đã làm về phẫu thuật kết hợp xương gãy cổ lồi cầu xương hàm dưới qua nội soi. Phẫu thuật này tôi bắt đầu nghiên cứu thực hiện từ năm 2012 và tôi mong muốn những gì mình làm sẽ mang lại lợi ích thực sự cho bệnh nhân.
Vì trước kia nếu phẫu thuật gãy cổ lồi cầu xương hàm dưới sẽ phải mổ ngoài mặt, dễ để lại sẹo xấu và có thể để lại di chứng liệt thần kinh mặt (méo miệng). Nếu tôi thực hiện được mổ nội soi đường mổ trong miệng bệnh nhân sẽ không để lại sẹo xấu, không méo miệng.
Năm 2016, tôi đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ của mình. Công trình nghiên cứu này giúp tôi ghi dấu ấn lần đầu tiên Việt Nam thực hiện phẫu thuật gãy cổ lồi cầu xương hàm dưới bằng nội soi.
Sau đó, tôi có viết bài đăng báo quốc tế công trình này, được các đồng nghiệp đánh giá cao.
Mới đây, tôi có viết thành sách chuyên khảo để các bác sĩ trong chuyên ngành có thể tìm hiểu, tham khảo.
Tôi luôn tâm niệm cái gì mình làm được thì sẽ cố gắng đi tiên phong giúp đỡ cho bệnh nhân. Có thể người đi đầu sẽ có những khó khăn, rào cản, nhưng đi mãi cũng sẽ đến được tới đích. Còn không làm thì sẽ chẳng bao giờ làm được.
Ngọc Minh: Những năm 90, phẫu thuật hàm mặt còn khá mới, vì sao ông lại quyết định theo đuổi.
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Xuất phát từ mong muốn yêu thích của bản thân tôi, nhờ có mẹ là phẫu thuật viên ngoại tổng quát. Từ khi 3 tuổi tôi đã đi theo mẹ vào phòng mổ. Nhìn mẹ là “tổng chỉ huy” cuộc mổ, tôi luôn ước ao sau này tôi cũng được như mẹ. Trong các bài văn của tôi vẫn luôn viết ước mơ sau này trở thành bác sĩ.
Nhưng thời thế thay đổi vào những năm 90, tôi thấy rất nhiều anh chị tốt nghiệp trường y ra không có việc làm. Nhiều người phải làm trái nghề, có người đã phải thi lại để học ngành khác. Tôi đã rất băn khoăn có nên đi học y hay không.
Cuối cùng tôi quyết định vẫn thi vào trường y nhưng theo học ngành Răng Hàm Mặt. Tôi nghĩ ngành này ra trường có thể làm việc độc lập. Nếu không xin được việc tại các bệnh viện thì có thể mở phòng nha. Tôi nói ý định đó với mẹ. Mẹ tôi không vui vì muốn tôi làm bác sĩ mổ.
Tôi đỗ năm đầu vào trường đại học y dược Tp.HCM và học ngành Răng Hàm Mặt. Càng học tôi thấy chuyên ngành phẫu thuật hàm mặt đã thu hút tôi. Năm 1999, tốt nghiệp xong bác sĩ Răng Hàm Mặt tôi đã thi nội trú phẫu thuật hàm mặt. Năm đó, có 3 chỉ tiêu phẫu thuật hàm mặt nhưng chỉ có 1 mình tôi đỗ.
Khoá nội trú đó, tôi phải học đi thực tập ở bệnh viện cũng 1 mình. Bỗng dưng tôi trở thành học trò “hiếm”. Tôi nhớ tôi là người thứ 4 (từ năm 1975 -1999) trúng tuyển nội trú phẫu thuật hàm mặt tại trường đại học y dược Tp.HCM.
Ngọc Minh: PGS có còn nhớ ca đầu tiên được làm phẫu thuật viên chính hay không?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Đương nhiên là có rồi. Khi tôi còn học nội trú, các thầy cô khắt khe lắm. Tôi đi phụ mổ tối ngày một thời gian rất dài nhưng cũng chưa được mổ.
Tôi nhớ đâu đó vào năm thứ 2 nội trú, khi đã phụ mổ nhiều, một phẫu thuật viên đàn anh bảo tôi: “Chơn mổ ca này đi, anh phụ”. Được trao cơ hội, tôi đã nỗ lực để làm tốt nhất. Ca mổ đó tôi đã làm thành công và nhận được đánh giá cao của các đàn anh hướng dẫn mình.
Ảnh thiết kế: Hà Linh.
Ngọc Minh: Tôi nghe nói phẫu thuật hàm mặt sẽ nhàn hơn so với các phẫu thuật ngoại khoa khác và ít xảy ra biến chứng, điều này liệu có đúng?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Phẫu thuật hàm mặt không có tỷ lệ tử vong cao trên bàn mổ như mổ não hay mổ tim. Tuy nhiên, mọi tình huống đột ngột có thể xảy ra. Tôi đã từng chứng kiến bệnh nhân gặp chấn thương vùng hàm mặt do tai nạn, bác sĩ chưa kịp can thiệp bệnh nhân đã tử vong. Do bệnh nhân chảy máu ồ ạt, bác sĩ không kịp can thiệp mở khí quản, máu đã tràn vào đường thở.
Chứng kiến ca bệnh đó từ lúc học nội trú, sau này tôi vẫn nhắc nhở học trò: Tổn thương xương do chấn thương hàm mặt có thể không làm chết bệnh nhân nhưng chảy máu ngạt đường thở không được cấp cứu kịp thời bệnh nhân sẽ tử vong.
Ngọc Minh: Tôi được biết PGS thường tham gia những chuyến mổ nhân đạo cho những trẻ sứt môi hở hàm ếch?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Tôi tham gia chương trình này từ khi đang học nội trú. Và tôi thấy rằng gần như các bác sĩ phẫu thuật hàm mặt nào cũng đều tham gia chương trình phẫu thuật ý nghĩa này. Đây là cái nên làm cho bệnh nhân.
Tôi cũng có duyên gắn bó với chương trình đã được gần 25 năm. Mỗi một lần đi mổ từ thiện là những kỷ niệm khó quên.
Hiện nay, tỷ lệ dị tật khe hở môi – vòm miệng tại Việt Nam khoảng 1/500 trong dân số khi sinh ra. Một trường hợp khe hở môi – vòm miệng muốn mổ điều trị tương đối trở lại bình thường sẽ cần trải qua trên 10 giai đoạn điều trị với nhiều cuộc mổ, tốn rất nhiều thời gian công sức cho bệnh nhân và bác sĩ. Bệnh nhân sẽ được điều trị liên tục để có một khuôn mặt cân đối nhất lúc trưởng thành.
Ngọc Minh: Tôi nghe đồn PGS là một người mộc mạc và dễ gần ở ngoài đời. Làm việc với PGS chắc hẳn sẽ dễ thở?
PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn: Tôi quan niệm học ra học, chơi ra chơi và làm phải ra làm. Trong công việc tôi là một người cầu toàn nên nhiều khi cũng cảm thấy mình có khó tính với học trò, nhân viên. Tôi luôn mong muốn mọi người khi điều trị, chăm sóc cho bệnh nhân phải coi người bệnh chính là người thân của mình. Do vậy, kết quả điều trị cho bệnh nhân phải là hoàn hảo nhất nếu có thể được, tôi luôn mong muốn học trò phải làm được như vậy.
Không thể phủ nhận là có những lúc tôi cũng “gấu” (dữ dằn) với học trò. Công việc cần phải chuẩn chỉnh, cho nên cần có thái độ luôn tôn trọng bệnh nhân và phải làm gương với mọi người.
Tôi cũng nghe đâu đó có người nói khi làm việc với tôi mọi người cũng áp lực. Nhưng tôi nghĩ áp lực đó cần phải có để các em tiến bộ.
Ảnh thiết kế: Hà Linh.
Tuy nhiên, tôi cũng là một người rất cầu thị. Khi học trò nói đúng tôi luôn ghi nhận và nghe theo. Tôi không độc đoán và bảo thủ nên học trò cũng gần gũi. Tôi rất trân trọng các em dám nói ra những điều mà chưa thực sự tốt để có thể làm tốt hơn nữa cho bệnh nhân. Tôi chỉ đơn cử như thế này, tôi là phẫu thuật viên chính, chỉ có 2 con mắt trong cuộc mổ, tập trung hết tâm sức vào những tổn thương chính thì sẽ không để ý được những thứ khác, nhờ những con mắt của các học trò hay người trong kíp mổ sẽ nhìn ra vấn đề khác và nếu cảm nhận tôi gần gũi thì sẽ báo ngay cho tôi.
Cảm ơn PGS Hồ Nguyễn Thanh Chơn, chúc bác sĩ sức khỏe và thành công!
Đọc bài gốc tại đây.
