Ukraine không còn lựa chọn nào khác ngoài chơi ván cờ của ông Trump?

0

Các cuộc điện đàm của Tổng thống Mỹ Donald Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuần này đại diện cho hoạt động ngoại giao mạnh mẽ nhất nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Những dấu hiệu ban đầu có vẻ không mấy hứa hẹn khi ông Putin từ chối ký vào đề xuất ngừng bắn 30 ngày mà ông Trump đưa ra. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ coi việc mở ra bất kỳ cuộc đối thoại nào là một chiến thắng.

Một số nhà quan sát cho rằng có vẻ Nga chưa sẵn sàng cho thỏa thuận này khi Moscow nêu ra một loạt các điều kiện mà Ukraine không bao giờ có thể đồng ý nếu muốn tồn tại như một quốc gia có chủ quyền. Nhưng Điện Kremlin cũng không muốn chọc giận ông Trump và đang cố thu hút Washington tập trung vào những lợi ích của việc cải thiện mối quan hệ song phương.

“Tôi có thể nói với sự tự tin cao độ rằng Tổng thống Putin và Tổng thống Trump hiểu nhau rất rõ, tin tưởng lẫn nhau và có ý định dần dần tiến tới con đường bình thường hóa quan hệ Nga – Mỹ”, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết hôm 19/3.

Ông Peskov khẳng định: “Về trật tự thế giới mới, Tổng thống Putin luôn nói về nhu cầu xây dựng mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, tin tưởng lẫn nhau và cùng có lợi. Đây chính là những gì đang diễn ra hiện nay”

Tổng thống Zelensky đã nhanh chóng hiểu ra tình hình. Ông đã không để sự việc căng thẳng tại phòng Bầu dục lặp lại một lần nữa và giờ đây, nhà lãnh đạo Ukraine sẵn sàng đồng ý với hầu hết mọi yêu cầu của ông Trump.

Mỹ phớt lờ những bước lùi ban đầu và tiếp tục thúc đẩy đàm phán

Nhà Trắng dường như không tập trung vào thái độ từ chối thỏa thuận của ông Putin mà thay vào đó, ca ngợi bầu không khí tích cực trong cuộc điện đàm giữa nhà lãnh đạo Nga và Tổng thống Trump hôm 18/3, cũng như lên lịch cho các cuộc đàm phán sơ bộ với Nga ở Saudi Arabia trong những ngày tới.

Tạo ra ấn tượng về sự tiến triển có thể là một khía cạnh quan trọng của các cuộc đàm phán hòa bình và tạo động lực cho các bên liên quan ở lại bàn đàm phán.

Bên cạnh đó, ông Trump dường như đã dịu giọng hơn với Tổng thống Zelensky. Trong cuộc điện đàm kéo dài một giờ hôm 19/3, ông đã đồng ý giúp Ukraine tìm kiếm thiết bị phòng không cực kỳ cần thiết ở châu Âu. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cũng cho biết, Washington sẽ tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự và tình báo cho Kiev.

Đây là một diễn biến quan trọng vì ông Trump đã cắt đứt viện trợ quân sự và dừng chia sẻ thông tin tình báo để buộc Kiev ngồi vào bàn đàm phán cũng như chấp nhận kế hoạch ngừng bắn 30 ngày của ông. Nó cũng gửi đi một thông điệp tới ông Putin giữa bối cảnh nhà lãnh đạo Nga nêu việc dừng hỗ trợ quân sự và tình báo của Mỹ cho Ukraine là một điều kiện để tìm kiếm hòa bình lâu dài.

“Tôi vừa hoàn thành cuộc điện đàm rất tốt với Tổng thống Ukraine Zelensky . Phần lớn cuộc thảo luận dựa trên cuộc điện đàm được thực hiện hôm qua với Tổng thống Putin nhằm thống nhất cả Nga và Ukraine về các yêu cầu và nhu cầu của họ. Chúng tôi đang đi đúng hướng”, ông Trump viết trên mạng xã hội sau cuộc điện đàm kéo dài 1 giờ với Tổng thống Ukraine.

Giới phân tích nhận định, đánh giá lạc quan của ông Trump gần như không có căn cứ nhưng vẫn tốt hơn so với vài tuần trước khi ông gọi ông Zelensky là “kẻ độc tài”.

Sau các cuộc điện đàm của Tổng thống Trump với ông Putin và ông Zelensky, giấc mơ về một thỏa thuận hòa bình dường như vẫn còn xa vời. Tuy nhiên, nếu tất cả những diễn biến trong tuần này bằng cách nào đó là khởi đầu cho một nỗ lực thực sự nhằm tạo ra một giải pháp công bằng và lâu dài, Tổng thống Trump sẽ chứng minh những người hoài nghi ông đã sai.

Nga vẫn chưa thay đổi mục tiêu

Theo CNN, bằng cách đồng ý về nguyên tắc lệnh ngừng bắn 30 ngày nhưng lại từ chối trên thực tế với một loạt các điều kiện đòi hỏi Ukraine và phương Tây phải đầu hàng, Nga đang tìm cách câu giờ. Các cuộc đàm phán kéo dài về những vấn đề cơ bản sẽ cho các lực lượng của Moscow có thêm thời gian để khai thác lợi thế chiến trường hiện tại của họ và đẩy quân đội Ukraine ra khỏi khu vực Kursk của Nga – một trong số ít quân bài mặc cả về lãnh thổ của Kiev cho bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào trong tương lai.

Các điều kiện của Tổng thống Putin cho một thỏa thuận hòa bình, từ việc thay thế chính phủ Ukraine hiện tại, đến việc phi quân sự hóa Ukraine và mong muốn NATO rút khỏi Đông Âu, vẫn không thay đổi.

Trong các cuộc đàm phán với Nga tại Saudi Arabia hồi đầu tháng này, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết những ngày sắp tới sẽ thử thách mức độ nghiêm túc của Moscow trong các cuộc đàm phán.

“Việc đồng ý hay không là tùy thuộc vào Nga. Tôi hy vọng họ sẽ nói có. Và nếu họ làm vậy thì tôi nghĩ chúng ta đã đạt được tiến triển lớn. Nếu họ nói không thì thật không may, đó sẽ là trở ngại cho hòa bình ở đây”. Theo tiêu chuẩn của ông Rubio, câu trả lời hiện nay của Nga là không. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ không thể đưa ra tuyên bố trực tiếp như vậy vì những lý do chính trị và ngoại giao, cũng như vì ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc thúc đẩy đàm phán.

Theo các phương tiện truyền thông nhà nước Nga, Điện Kremlin cho biết Tổng thống Putin “ủng hộ” ý tưởng của ông Trump về việc ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng ở Nga và Ukraine trong 30 ngày.

Tuy nhiên, liên quan đến đề xuất của ông Trump về lệnh ngừng bắn kéo dài 1 tháng, bản thông báo của Điện Kremlin cho biết, “phía Nga đã xác định một số vấn đề quan trọng liên quan đến việc đảm bảo kiểm soát hiệu quả lệnh ngừng bắn dọc toàn bộ giới tuyến, nhu cầu chấm dứt việc huy động lực lượng ở Ukraine và việc tái vũ trang của quân đội Ukraine”.

Điện Kremlin cũng cho biết Tổng Putin tin rằng một điều kiện để chấm dứt xung đột phải bao gồm “chấm dứt hoàn toàn” hỗ trợ tình báo và viện trợ quân sự nước ngoài cho Kiev.

Ukraine không còn lựa chọn nào khác ngoài chơi ván cờ của ông Trump

Ngoại trưởng Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz mô tả cuộc điện đàm của ông Zelensky với ông Trump là “tuyệt vời”. Đây là một chiến thắng ngoại giao cho Tổng thống Ukraine chưa đầy ba tuần sau cuộc đấu khẩu căng thẳng tại Phòng Bầu dục. Ông Zelensky đã điều chỉnh cách tiếp cận của mình trong thái độ và cách sử dụng ngôn từ với ông Trump.

Tổng thống Zelensky viết trong một bài đăng trên mạng xã hội X hôm 19/3 rằng: “Chúng tôi tin rằng cùng với nước Mỹ, với Tổng thống Trump và dưới sự lãnh đạo của Mỹ, hòa bình lâu dài có thể đạt được trong năm nay”.

“Một trong những bước đầu tiên hướng tới việc chấm dứt hoàn toàn xung đột có thể là chấm dứt tấn công vào các cơ sở hạ tầng năng lượng cũng như các cơ sở dân sự khác. Tôi ủng hộ bước đi này và Ukraine đã xác nhận rằng chúng tôi sẵn sàng thực hiện nó”, ông Zelensky nói

Ông đã nêu vấn đề chính đối với Ukraine trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào là đảm bảo an ninh để ngăn chặn các cuộc tấn công mới trong tương lai sau thỏa thuận.

Chiều theo Nhà Trắng, Ukraine cũng đang làm việc theo một hướng khác với châu Âu, những người đang xây dựng một “liên minh tự nguyện” để hỗ trợ Ukraine nếu Mỹ rời đi. Trợ lý hàng đầu của ông Zelensky là Andriy Yermak đã thúc đẩy việc nhanh chóng gia nhập Liên minh châu Âu vào 19/3, điều mà ông cho là rất quan trọng để tăng cường an ninh của châu Âu.

Đọc bài gốc tại đây.