Hãng thông tấn AFP (Pháp) đưa tin, chính phủ Belarus đã trả tự do cho một công dân Mỹ, một nhà báo Belarus làm việc cho hãng truyền thông được Mỹ tài trợ và một người ủng hộ phe đối lập. Động thái này được coi là một nỗ lực của Minsk nhằm hàn gắn mối quan hệ với Washington.
Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt đã xác nhận việc thả ba người, bao gồm “một người Mỹ và hai cá nhân từ Belarus, một trong số họ làm việc cho đài Radio Liberty”.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt. Ảnh: AFP
Đại sứ Mỹ tại Litva Kara McDonald phát biểu trên kênh CNN (Mỹ) từ Vilnius, mô tả việc trả tự do cho những người bị giam giữ là “một ngày trọng đại đối với nhóm công tác của Mỹ, đối với Tổng thống, đối với Ngoại trưởng”, đồng thời nói thêm “chúng tôi vừa chào đón họ [những người bị giam giữ] đến đây vài phút trước”.
Lãnh đạo phe đối lập lưu vong Svetlana Tikhanovskaya của Belarus đã gọi đó là “tin tuyệt vời” trong một bài đăng trên mạng xã hội X, cảm ơn Tổng thống Mỹ Donald Trump và Ngoại trưởng Marco Rubio “vì những nỗ lực chung để biến điều này thành hiện thực”.
Chris Smith – Phó trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Âu của Tổng thống Mỹ – đã mô tả đây là một “chiến dịch đặc biệt”, trong đó ông và các quan chức Mỹ khác “đã đi qua biên giới Belarus đến [thủ đô] Minsk để gặp những người đồng cấp Belarus đã đưa ba người bị giam giữ này đến với chúng tôi”.
“Họ [những người bị giam giữ] đã được trao trả cho chúng tôi và chúng tôi đã đưa họ trở lại qua đường Litva”, ông Smith nói với CNN.
Một trong những người được Minsk trả tự do là Andrey Kuznechyk – một nhà báo kỳ cựu của Radio Liberty, theo một tuyên bố từ đài phát thanh được biết đến ở Belarus là Radio Svaboda. Kuznechyk đã bị bắt vào năm 2021, và đến năm 2022 đã bị kết án sáu năm lao động khổ sai với cáo buộc tham gia hoặc tổ chức một “tổ chức cực đoan”, đài phát thanh này cho biết.
Lãnh đạo phe đối lập lưu vong Tikhanovskaya viết trên X rằng công dân Belarus khác được thả, nhà hoạt động Yelena Movshuk, “đang trong tình trạng sức khỏe nghiêm trọng”. Movshuk bị bắt giữ vào năm 2020 và đến năm 2021 bị kết án sáu năm tù vì tội tham gia vào các cuộc bạo loạn hàng loạt.
Theo AFP, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng cảm ơn chính phủ Litva vì đã hỗ trợ trong vấn đề này, gọi chính phủ nước này là “một đồng minh và người bạn thực sự”. Ông không nêu tên công dân Mỹ được trả tự do.
“Chúng tôi vẫn cam kết trả tự do cho các công dân Mỹ khác ở Belarus và những nơi khác”, ông Rubio nói trong một tuyên bố.
“Giảm phụ thuộc Nga, duy trì đòn bẩy với Mỹ và EU”
Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko là một đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: New York Times
Theo tờ New York Times, một chiến dịch do Washington dẫn đầu nhằm cô lập Minsk dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tạo ra một loạt các biện pháp trừng phạt của phương Tây. Các lệnh trừng phạt nhắm vào khoáng sản kali của Belarus đã cắt đứt một đường dây kinh tế quan trọng đối với Minsk nhưng lại mang lại lợi nhuận bất ngờ cho Nga – một nhà sản xuất kali lớn khác, khi giá cả toàn cầu tăng vọt.
Một phần kali của Belarus tiếp tục đến được thị trường toàn cầu thông qua Nga, thay vì theo lộ trình rẻ hơn trước đây là thông qua Litva.
Nhà phân tích chính trị Artyom Shraibman cộng tác tại Trung tâm Carnegie về Nga và Âu-Á có trụ sở tại Berlin (Đức) cho biết các lệnh trừng phạt của phương Tây có ít tác động vì Moscow ủng hộ mạnh mẽ đối với chính quyền Tổng thống Alexander Lukashenko. Dù vậy, ông cho rằng việc trả tự do cho những người bị giam giữ để đổi lấy việc nới lỏng các lệnh trừng phạt sẽ “có nghĩa là cuối cùng [cấm vận] đã được sử dụng có hiệu quả”.
“Đây chắc chắn sẽ là một diễn biến tích cực đối với bản thân các tù nhân, gia đình của họ, và có khả năng giải quyết các vấn đề rộng hơn về mối quan hệ” giữa Belarus và phương Tây, Shraibman nói.
Đọc bài gốc tại đây.
