Tờ Khmer Times (Campuchia) ngày 4/3 đưa tin, nghiên cứu do chuyên gia Mom Mit tại Đại học Tài chính Moscow (Nga) cùng với Tiến sĩ khoa học chính trị Prom Thary tại Đại học RUDN (Nga) và chuyên gia nông nghiệp Meas Somica của Campuchia thực hiện cho thấy năng lực chế biến trong nước hạn chế của Campuchia giúp Việt Nam trở thành bên hưởng lợi trong hoạt động xuất khẩu nông sản.
“Thương mại của Campuchia với Việt Nam đã tăng đáng kể, thâm hụt thương mại song phương đã giảm đáng kể theo thời gian. Nhưng mối quan hệ vẫn mất cân bằng, khi Campuchia phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu nguyên liệu thô trong khi nhập khẩu hàng hóa có giá trị cao hơn.”
“Động lực này khiến Campuchia không thể tận dụng hết tiềm năng nông nghiệp của mình”, nghiên cứu viết.
Nông dân thu hoạch sắn ở tỉnh Tboung Khum, Campuchia. Ảnh: Sở Nông nghiệp tỉnh Tboung Khmum
Nhấn mạnh các con số thương mại, nghiên cứu cho biết: “Từ tháng 1 đến tháng 11/2024, thương mại giữa Campuchia và Việt Nam đạt 7,08 tỷ USD, tăng 20,6%, đưa Việt Nam trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Campuchia, sau Mỹ.”
“Xuất khẩu của Campuchia sang Việt Nam đạt 3,29 tỷ USD, tăng 26,3%, chủ yếu bao gồm hạt điều, ngô, chuối, xoài, thuốc lá, gạo và cao su. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Campuchia, trị giá 3,79 tỷ USD, bao gồm vật liệu xây dựng, máy móc, nhiên liệu, thiết bị điện, phân bón, thức ăn chăn nuôi, rau và trái cây.”
“Nông dân Campuchia sản xuất các sản phẩm nông nghiệp, nhưng những mặt hàng này thường không có lãi do giá bán thấp và chi phí sản xuất phân bón, nhiên liệu và máy móc cao.”
Nghiên cứu nhấn mạnh rằng Việt Nam được hưởng lợi từ năng lực chế biến hạn chế của Campuchia, nhập khẩu nguyên liệu thô với giá thấp hơn và chế biến thành phẩm để xuất khẩu sang các thị trường toàn cầu như Châu Âu và Trung Quốc.
Nghiên cứu đề cập đến việc Campuchia phụ thuộc rất nhiều vào nguồn phân bón nhập khẩu từ các thị trường láng giềng như một rào cản lớn, bao gồm Việt Nam (207 triệu USD), Thái Lan (139 triệu USD), Trung Quốc (12 triệu USD), Nhật Bản (5,61 triệu USD) và Hàn Quốc (1,61 triệu USD).
“Campuchia chủ yếu dựa vào xuất khẩu nguyên liệu thô, hạn chế lợi ích nông nghiệp của mình. Nông dân [Campuchia] trồng các mặt hàng sinh lợi như sắn, cao su và hạt điều, nhưng chúng thường được xuất khẩu sang Việt Nam để chế biến.”
“Trong giai đoạn 2022–23, Campuchia đã xuất khẩu hơn 3,5 triệu tấn lúa sang Việt Nam, nơi lúa được chế biến và sau đó xuất khẩu gạo sang các thị trường quốc tế. Bao gồm châu Âu và một số nước ASEAN như Philippines, Indonesia và Malaysia”, nghiên cứu viết.
Kỹ thuật lạc hậu, hạn chế tiếp cận công nghệ tiên tiến và chi phí sản xuất cao
Theo Khmer Times, không giống như nhiều báo cáo trước đây đổ lỗi cho việc thiếu năng lực xay xát ở Campuchia là nguyên nhân dẫn đến hạn chế xuất khẩu, nghiên cứu mới nêu bật các vấn đề khác.
“Campuchia có đủ nhà máy xay xát gạo có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế nhưng lại thiếu vốn để mua thóc gạo dự trữ và sản xuất, đồng thời phải vật lộn để giảm chi phí chế biến, đặc biệt là trong khâu vận chuyển.”
“Nông dân Campuchia gặp phải những thách thức như năng suất thấp do kỹ thuật lạc hậu, hạn chế tiếp cận công nghệ tiên tiến và chi phí sản xuất cao. Do đó, một số hộ nông dân ở Takeo, Kandal, Prey Veng và Svay Rieng [Campuchia] đã quyết định cho nông dân miền Tây Nam Việt Nam thuê đất nông nghiệp của họ để trồng lúa.”
Trong giai đoạn 2022–23, Campuchia đã xuất khẩu hơn 3,5 triệu tấn lúa sang Việt Nam, nơi lúa được chế biến và sau đó xuất khẩu gạo sang các thị trường quốc tế. Ảnh: Khmer Times
Nghiên cứu cũng đưa ra các đề xuất cho các nhà hoạch định chính sách Campuchia: “Để phát triển một ngành chế biến nông sản mạnh mẽ, Campuchia phải giảm chi phí điện và hậu cần để tăng khả năng cạnh tranh của địa phương.”
“Đầu tư vào công nghệ chế biến thực phẩm hiện đại sẽ cải thiện hiệu quả và chất lượng sản phẩm, mở ra cánh cửa vào thị trường quốc tế. Phát triển lực lượng lao động lành nghề trong lĩnh vực kỹ thuật nông nghiệp là điều cần thiết để duy trì những tiến bộ công nghệ.”
“Mở rộng khả năng tiếp cận tài chính thông qua các ưu đãi có mục tiêu và các khoản vay lãi suất thấp có thể thu hút đầu tư vào các cơ sở chế biến. Ngoài ra, cần tăng cường các chiến lược xây dựng thương hiệu và xuất khẩu của quốc gia [Campuchia], chuyển từ xuất khẩu thô sang các sản phẩm nông nghiệp có giá trị cao.”
“Những hành động này dự kiến sẽ thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp, tạo ra cơ hội việc làm và củng cố vị thế của Campuchia trong thương mại toàn cầu”, nghiên cứu nhận định.
Đọc bài gốc tại đây.
