Campuchia giữa “ngã ba đường”: Một cử chỉ chính trị nhỏ với Mỹ có thể cứu cả nền kinh tế

0

Theo nhà phân tích Seun Sam, trong khi Campuchia và Mỹ chuẩn bị bước vào vòng đàm phán thứ ba liên quan đến mức thuế quan cao mà Washington áp dụng đối với hàng hóa của Campuchia, nền kinh tế Campuchia đang phải hứng chịu rủi ro không thể lớn hơn.

Tình hình hiện tại — trong trường hợp Mỹ duy trì mức thuế 49% đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu của Campuchia — là không bền vững đối với một quốc gia đang phát triển phụ thuộc nhiều vào thương mại quốc tế. Rào cản thương mại này không chỉ đe dọa sự ổn định kinh tế của Campuchia mà còn đe dọa sức hấp dẫn của nước này như một điểm đến đầu tư trong khu vực.

Vòng đàm phán thứ hai đã kết thúc mà không đạt được thỏa thuận cụ thể, khiến cho mọi thứ trước mắt đều rất mở và không có gì chắc chắn. Khi vòng đàm phán thứ ba đang đến gần, Campuchia phải xem xét lại cách tiếp cận của mình và có suy nghĩ mang tính chiến lược về những gì nước này có thể đưa ra cho Mỹ trên bàn đàm phán. Đó vừa là cử chỉ thiện chí, vừa là động thái được tính toán để giành lại lợi thế kinh tế.

Áp lực kinh tế là có thật

Nhà phân tích Seun Sam cho biết, Mỹ vẫn là một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của Campuchia. Chỉ tính riêng năm 2023, vương quốc này đã xuất khẩu hơn 8 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ, chủ yếu là hàng may mặc, giày dép và sản phẩm du lịch. Với mức thuế mới, nhiều mặt hàng trong số này hiện phải chịu thuế nhập khẩu gần 49%, làm suy yếu khả năng cạnh tranh của chúng trên thị trường Mỹ.

Điều đáng lo ngại hơn nữa là ở tầm vĩ mô: các nhà đầu tư và nhà sản xuất Trung Quốc – những người đã chuyển đến Campuchia trong những năm trước đây để tránh các tranh chấp thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc – hiện đang bắt đầu rút lui. Nếu các doanh nhân Trung Quốc – những người đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cơ sở sản xuất của Campuchia – quyết định chuyển đến các nước khác, thì thiệt hại lâu dài đối với hệ sinh thái công nghiệp của Campuchia có thể sẽ rất nặng nề.

Rõ ràng là nếu không có bước đột phá trong các cuộc đàm phán, Campuchia có nguy cơ bị cô lập về kinh tế và mất đi đáng kể các cơ hội việc làm, đầu tư trực tiếp nước ngoài và tăng trưởng GDP. Đây là lý do tại sao Campuchia phải cân nhắc đưa ra nhượng bộ đầu tiên.

Trường hợp cần có cử chỉ chính trị

Nhà phân tích Seun Sam nhận định, trong ngoại giao, những hành động mang tính biểu tượng nhỏ có thể mở ra những lợi ích chiến lược lớn. Campuchia phải thừa nhận rằng Mỹ không chỉ đàm phán với tư cách là một cường quốc kinh tế mà còn là một tác nhân chính trị có các chuẩn mực và giá trị toàn cầu.

Quan hệ Campuchia – Mỹ xấu đi bắt đầu từ năm 2017, khi Phnom Penh cáo buộc Washington ủng hộ “cuộc cách mạng màu” và thực hiện một số hành động mạnh tay nhắm vào phe đối lập tại Campuchia. Kể từ đó, một số nhà hoạt động tại Campuchia bị cáo buộc có quan hệ với Mỹ đã bị bắt hoặc phải lưu vong.

Theo ông Seun Sam, để có tiến triển trên bàn đàm phán, Campuchia có thể cân nhắc thực hiện cử chỉ thiện chí chính trị trước vòng đàm phán thứ ba. Ví dụ, việc thả sớm hoặc thả có điều kiện một số tù nhân chính trị — đặc biệt là những người có mối liên hệ rõ ràng với các tổ chức xã hội dân sự hoặc thể chế Mỹ — có thể thể hiện tinh thần thỏa hiệp. Điều này không chỉ giúp khôi phục lòng tin mà còn cho các nhà đàm phán Mỹ thấy một kết quả hữu hình để trình bày với các bên liên quan trong nước Mỹ.

Hiểu lập trường của Mỹ

Theo ông Seun Sam, Mỹ từ lâu đã duy trì chính sách hai mặt đối với Campuchia: một mặt dựa trên sự tham gia kinh tế, và mặt khác tập trung vào nhân quyền và quản trị dân chủ. Mỹ không cung cấp viện trợ hoặc đầu tư mà không có điều kiện.

Vì vậy, ngay cả khi Campuchia hy vọng được trợ giúp kinh tế, họ phải hiểu rằng các nhà đàm phán Mỹ có thể sẽ đòi hỏi nhiều hơn để đổi lấy nhượng bộ thương mại.

Việc Campuchia giải quyết trước những lo ngại này có thể giúp tạo ra một môi trường thuận lợi hơn cho vòng đàm phán thứ ba.

Trở thành “người bạn đủ tiêu chuẩn” của cả Mỹ và Trung Quốc

Nhà phân tích Seun Sam nhận định, trong khi Trung Quốc vẫn là đồng minh chính trị và kinh tế gần gũi nhất của Campuchia, thì bản thân Trung Quốc hiện đang tìm cách ổn định mối quan hệ với Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại. Ưu tiên của Trung Quốc là chứng tỏ rằng họ có thể là một đối tác mạnh mẽ và đáng tin cậy trên trường quốc tế.

Trong bối cảnh này, Campuchia cũng phải chứng minh rằng họ là “người bạn đủ tiêu chuẩn” — không chỉ đơn thuần là người yêu cầu giúp đỡ, mà là người mang lại giá trị cho mối quan hệ.

Trung Quốc muốn hỗ trợ các đồng minh mạnh mẽ, ổn định và hữu ích về mặt chiến lược. Nếu Campuchia tỏ ra bị cô lập về mặt ngoại giao hoặc yếu kém về kinh tế, ngay cả sự hỗ trợ của Trung Quốc cũng có thể trở nên có điều kiện hơn.

Cách tốt nhất để Campuchia thể hiện sức mạnh của mình là chứng minh rằng họ có thể đàm phán hiệu quả với các cường quốc toàn cầu như Mỹ trong khi vẫn duy trì được giá trị và lợi ích quốc gia của mình.

Thời điểm cần lòng dũng cảm ngoại giao

Theo nhà phân tích Seun Sam, vòng đàm phán thứ ba mở ra một cơ hội hẹp nhưng thực chất. Campuchia nên bước vào căn phòng đó không phải với tư cách là một bên thỉnh cầu thụ động, mà là một đối tác chủ động và có trách nhiệm, sẵn sàng đóng góp vào một giải pháp chung.

Nhìn chung, Campuchia đang ở ngã ba đường. Bế tắc thương mại hiện tại với Mỹ phải được giải quyết không phải thông qua đối đầu, mà thông qua thỏa hiệp chiến lược. Một cử chỉ được cân nhắc kỹ lưỡng, đặc biệt là cử chỉ bắt nguồn từ thiện chí chính trị, có thể mở ra những lợi ích kinh tế và ngoại giao to lớn.

Bây giờ là lúc cần lòng dũng cảm, không phải sự thách thức. Bằng cách thể hiện thiện chí tham gia một cách xây dựng, Campuchia không chỉ có thể giành được thiện cảm của Washington mà còn giữ được sự tôn trọng và ủng hộ của người bạn Bắc Kinh. Hành động cân bằng tinh tế này đòi hỏi sự khôn ngoan, thời điểm và hiểu rõ những gì Campuchia phải cho đi để có được những gì họ thực sự cần.

(Theo Phnom Penh Post)

Đọc bài gốc tại đây.