Nội dung chính
Một số tàu chở hàng cuối cùng mang theo hàng hóa Trung Quốc chưa bị áp thuế nặng đang cập cảng Mỹ. Tuy nhiên, bắt đầu từ tuần tới, tình hình sẽ thay đổi hoàn toàn.
Theo chính sách thuế mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump, các mặt hàng từ Trung Quốc được xuất đi sau ngày 9/4 sẽ phải chịu mức thuế lên tới 145%. Các lô hàng đó dự kiến sẽ bắt đầu đến Mỹ trong tuần tới nhưng số lượng tàu sẽ giảm rõ rệt và khối lượng hàng hóa cũng ít hơn nhiều. Đối với nhiều nhà nhập khẩu Mỹ, việc tiếp tục làm ăn với Trung Quốc trở nên quá tốn kém.
Dù vậy, Trung Quốc vẫn là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ. Đây là nguồn cung chính cho phần lớn các mặt hàng thiết yếu như quần áo, giày dép, thiết bị điện tử và vi mạch – các thành phần then chốt trong nhiều sản phẩm tiêu dùng hiện đại như điện thoại, bộ điều nhiệt và các thiết bị phát tín hiệu.
Trước tình thế mới, các doanh nghiệp Mỹ đang đối mặt với lựa chọn khó khăn: Hoặc tiếp tục bán các sản phẩm Trung Quốc với mức giá cao gấp đôi, hoặc ngừng kinh doanh những mặt hàng này. Với người tiêu dùng, điều đó đồng nghĩa với việc nhiều sản phẩm sẽ trở nên khan hiếm hoặc có giá quá cao so với trước.
“Bắt đầu từ tuần tới, chúng ta sẽ chứng kiến lượng hàng cập cảng giảm đáng kể sau thông báo áp thuế vào ngày 2/4”, ông Gene Seroka, Giám đốc điều hành Cảng Los Angeles – nơi tiếp nhận gần một nửa lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc – cho biết. “Lượng hàng vào cảng Los Angeles dự kiến sẽ giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái”.
Một tàu chở hàng chở container khởi hành từ Trung Quốc, vào ngày 23/4. Ảnh: Getty
Theo dự báo của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ, lượng hàng hóa nhập khẩu vào nước này trong nửa cuối năm 2025 có thể giảm ít nhất 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, mức sụt giảm từ Trung Quốc còn nghiêm trọng hơn: Hãng dịch vụ tài chính JP Morgan ước tính nhập khẩu từ quốc gia này có thể giảm tới 75–80%.
Trong báo cáo mới nhất, JP Morgan cảnh báo: “Nếu không thể nhanh chóng thay thế nguồn cung từ các quốc gia khác, cú sụt giảm mạnh như vậy sẽ không chỉ đẩy giá cả tăng vọt mà còn gây ra những gián đoạn nghiêm trọng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu”.
Theo Giám đốc Điều hành Cảng Los Angeles Gene Seroka, tác động từ việc sụt giảm nhập khẩu sẽ không chỉ dừng lại ở các con số thống kê.
“Điều đó có nghĩa là sẽ có ít việc làm hơn, giá cả trên các kệ hàng sẽ cao hơn và người tiêu dùng sẽ phải đối mặt với ít lựa chọn hơn”, ông nhấn mạnh, đồng thời cho biết quá trình “đếm ngược” cho một giai đoạn đầy khó khăn đã bắt đầu.
Seroka cho biết thêm: “Nhiều nhà bán lẻ lớn đã chia sẻ với chúng tôi rằng họ hiện chỉ còn khoảng sáu đến tám tuần hàng tồn kho trong hệ thống”.
Nếu tình hình không được cải thiện và các chính sách không thay đổi, “các nhà sản xuất và người tiêu dùng Mỹ sẽ phải đối mặt với những quyết định rất khó khăn trong những tuần và tháng tới,” ông cảnh báo.
Tàu nhàn rỗi, cảng trống rỗng
Tại Cảng Thượng Hải – cảng biển lớn và nhộn nhịp bậc nhất thế giới – nhiều tàu chở hàng cỡ lớn hiện đang phải nằm bất động. Nhu cầu vận chuyển giảm sâu đã buộc các công ty vận tải phải chuyển sang sử dụng các tàu nhỏ hơn. Dù vậy, lượng chuyến hàng từ Trung Quốc đến Mỹ trong tháng 4 vẫn giảm tới 60%, theo số liệu từ công ty hậu cần Flexport.
“Các hãng vận tải đã hủy rất nhiều chuyến đi. Họ nói thẳng: ‘Chúng tôi không thể chở một con tàu chỉ đầy một nửa. Chúng tôi sẽ để nó nằm lại đây’”,Ryan Petersen, CEO của Flexport, cho biết. “Hiện có rất nhiều tàu chỉ đơn giản là neo lại ngoài khơi bờ biển Trung Quốc, chờ đợi và hy vọng vào một thỏa thuận có thể xoay chuyển tình thế”.
Vào tháng 3, cảng New York và New Jersey bất ngờ vượt lên trở thành cảng biển bận rộn nhất nước Mỹ, khi các nhà bán lẻ gấp rút đưa hàng vào nước này trước thời điểm áp thuế quan mới. Tuy nhiên, bước sang tháng 5, cảng dự báo khối lượng hàng hóa sẽ sụt giảm rõ rệt.
Hiện khoảng 25% lượng hàng hóa vào các cảng Bờ Đông có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tuy nhiên, giới chức cảng cho biết xu hướng đang dịch chuyển: Ngày càng nhiều lô hàng đến từ Malaysia và các quốc gia Đông Nam Á khác. Các nhà bán lẻ đang nỗ lực chuyển hướng sản xuất khỏi Trung Quốc nhằm né tránh tác động từ chính sách thuế quan mới của Mỹ.
Người tiêu dùng Mỹ sẽ đối mặt tình trạng hàng hóa từ Trung Quốc khan hiếm. Ảnh: Reuters
Giá cả sẽ tăng cao hơn trên các kệ hàng trong vài tuần tới
Tại các cảng biển Mỹ, hàng hóa nhập khẩu thường chỉ mất vài tuần để đến tay người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi lượng hàng tồn kho hiện tại cạn dần, các mặt hàng mới – vốn chịu thuế quan cao hơn – sẽ bắt đầu xuất hiện trên các kệ hàng với mức giá tăng đáng kể.
“Có rất nhiều mối lo ngại vào thời điểm này”, Jonathan Gold, Phó Chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng và chính sách hải quan của Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ, cho biết. “Các nhà bán lẻ đang đau đầu tính toán đơn hàng cho mùa tựu trường và kỳ nghỉ lễ cuối năm — làm sao để đặt hàng, đặt khi nào và từ đâu. Không ai muốn hàng đến trễ, nhưng cũng không muốn trả giá quá cao”.
Trong khi các nhà bán lẻ lớn với nguồn lực mạnh mẽ có thể tích trữ hàng tồn kho để vượt qua giai đoạn khó khăn, thì các doanh nghiệp nhỏ lại không có đủ khả năng dự trữ hàng hóa hoặc chịu đựng tác động từ các chính sách thuế quan.
Jonathan Gold nhấn mạnh: “Đặc biệt đối với các nhà bán lẻ nhỏ, họ không có khả năng chịu đựng bất kỳ tác động nào từ thuế quan. Họ đang trong tình trạng tìm kiếm những bước đi tiếp theo, cố gắng duy trì hoạt động trong bối cảnh khó khăn này”.
Người tiêu dùng Mỹ vẫn đang chịu sự phụ thuộc lớn vào hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, với hàng ngàn sản phẩm thiết yếu như TV màn hình phẳng, xe đẩy trẻ em, đồ chơi, quần áo và giày dép được nhập khẩu từ quốc gia này. Theo Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ, Trung Quốc vẫn là nguồn cung cấp lớn nhất các mặt hàng này, vượt xa bất kỳ quốc gia nào khác.
Một khảo sát gần đây từ công ty nghiên cứu Gartner cho thấy, 45% các nhà lãnh đạo chuỗi cung ứng dự đoán họ sẽ phải chuyển chi phí gia tăng từ thuế quan sang cho người tiêu dùng. Điều này có thể dẫn đến một sự thay đổi đáng kể trong giá cả hàng hóa, làm nặng thêm gánh nặng cho người tiêu dùng Mỹ trong thời gian tới.
Giám đốc điều hành Cảng Los Angeles, Gene Seroka, cho rằng kệ hàng của các cửa hàng Mỹ sẽ không trống rỗng, nhưng người tiêu dùng sẽ phải đối mặt với sự thiếu hụt lựa chọn. “Vì vậy, nếu bạn đang tìm kiếm một loại quần, bạn có thể sẽ tìm thấy đủ loại quần, nhưng không phải là mẫu bạn muốn. Và mẫu bạn muốn… sẽ có giá cao hơn,” Seroka chia sẻ.
Điều này dự báo một tương lai không chỉ đầy thử thách về sự đa dạng hàng hóa mà còn đẩy người tiêu dùng vào tình trạng phải trả giá cao hơn cho những mặt hàng họ cần.
Tuy nhiên, Ryan Petersen, CEO của Flexport, lại tỏ ra ít lạc quan hơn. Ông cảnh báo rằng nếu tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng kéo dài thêm vài tuần nữa, các nhà bán lẻ sẽ nhanh chóng bán hết hàng tồn kho. Đến mùa hè, Mỹ có thể sẽ đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng, thậm chí là những kệ hàng trống rỗng.
Nhận định của Petersen cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề đang ngày càng tăng, đồng thời nhấn mạnh rằng tình hình có thể còn trở nên tồi tệ hơn nếu không có biện pháp kịp thời để giải quyết vấn đề chuỗi cung ứng.
Ít hàng hóa, ít việc làm: Tác động lan rộng đến nền kinh tế Mỹ
Gene Seroka cảnh báo rằng việc lượng tàu chở hàng dự kiến giảm mạnh sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế địa phương.
Hoạt động kinh doanh từ Trung Quốc chiếm tới 45% danh mục đầu tư của cảng Los Angeles, chiếm thị phần quan trọng nhất tại bất kỳ cảng nào của Mỹ. Điều này có nghĩa nếu khối lượng hàng hóa giảm, nhu cầu về lao động tại cảng cũng sẽ sụt giảm theo.
Gene Seroka cho biết: “Tôi không thấy tình trạng sa thải hàng loạt tại cảng, nhưng tôi dự đoán rằng một tài xế xe tải, người đang vận chuyển bốn hoặc năm container mỗi ngày, có thể chỉ còn vận chuyển hai hoặc ba container sau tuần tới”.
Ông nói tiếp: “Các công nhân bến tàu, vốn đã được yêu cầu làm thêm giờ sẽ phải làm việc ít hơn một tuần làm việc đầy đủ khi lượng container giảm. Tương tự, những người làm việc trong kho bãi cũng sẽ phải đối mặt với tình trạng ít công việc hơn”.
Hiệp hội Vận tải Đường bộ Mỹ đã kêu gọi Tổng thống Trump ký kết các thỏa thuận với các đối tác thương mại quan trọng, bao gồm Canada, Mexico và Trung Quốc, nhằm bảo vệ việc làm trong ngành vận tải.
Tháng trước, ông Chris Spear, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Hiệp hội Vận tải Đường bộ Mỹ, cho biết: “Thuế quan kéo dài càng lâu, khó khăn của tài xế xe tải, cùng các gia đình và doanh nghiệp mà chúng tôi phục vụ, càng lớn”.
Ông cũng nhấn mạnh: “Thuế quan không chỉ làm giảm vận chuyển hàng hóa xuyên biên giới mà còn làm tăng chi phí hoạt động. Giá của một chiếc xe tải mới có thể tăng tới 35.000 USD, tương đương với khoản thuế hàng năm là 2 tỷ USD, khiến các hãng vận tải nhỏ không thể tiếp cận thiết bị mới”.
Kể từ cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng trong đại dịch, các nhà bán lẻ đã nỗ lực chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các quốc gia châu Á khác có năng lực sản xuất. Tuy nhiên, Jonathan Gold cho biết lượng hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác vẫn chưa đủ để bù đắp cho sự giảm sút hàng hóa từ Trung Quốc.
Ông giải thích: “Cần có thời gian, nhiều tháng nếu không muốn nói là nhiều năm, để thiết lập những mối quan hệ mới này. Để đảm bảo rằng các nhà cung cấp mới có đủ năng lực, lực lượng lao động lành nghề và cơ sở hạ tầng phù hợp. Tất cả các yêu cầu thử nghiệm cũng phải được thực hiện đối với các sản phẩm nhập khẩu vào Mỹ, đặc biệt là đối với các sản phẩm dành cho trẻ em”.
Ông nhấn mạnh thêm: “Đó không phải là điều có thể xảy ra trong một sớm một chiều”.
(Theo CNN)
Đọc bài gốc tại đây.
