Nội dung chính
Theo hãng tin Rambler, tình trạng căng thẳng tại Azerbaijan đang tăng nhiệt khi xuất hiện ngày càng nhiều tuyên bố về khả năng đối đầu với Nga.
Trong bối cảnh Chiến dịch quân sự đặc biệt (SVO) của Moscow vẫn chưa kết thúc tại Ukraine, khả năng nổ ra chiến tranh trực tiếp giữa Nga và Azerbaijan từng bị cho là thấp. Tuy vậy, với xu hướng hiện tại, giới chuyên gia cho rằng mọi thứ đang chảy về phía một “hồi kết có logic” và đầy nguy hiểm.
Azerbaijan sẵn sàng đối đầu quân sự với Nga
Nhà bình luận Vladimir Khomyakov từ Đài Tsargrad (Nga) nhận định, tư tưởng sẵn sàng đối đầu quân sự với Nga tại Baku đã trở nên nghiêm túc. Theo ông, lãnh đạo Azerbaijan tin rằng “tay Nga bị trói tại Ukraine,” và không còn coi sự khiếp sợ đối với Moscow là yếu tố răn đe.
Trước đó, trong một chương trình châu Âu, nhà phân tích quân sự Agil Rustamzade cũng nhấn mạnh Moscow đang bị giới hạn nguồn lực khi phải triển khai lực lượng lớn ở Ukraine, và “sẽ không thể điều 5‑10 sư đoàn sang Kavkaz nếu xảy ra xung đột:.
Hơn nữa, địa hình đồi núi và hệ thống phòng không Thổ Nhĩ Kỳ hiện diện tại Baku cũng tạo ra rào cản rõ ràng.
Quân đội Azerbaijan. Ảnh:menafn.com
Ngoài ra, tờ Caspian News cho biết, Azerbaijan đang có trong tay lực lượng quân đội mạnh nhất khu vực Nam Caucasus, với tổng quân số 380.000 người, trong đó có 65.000 quân nhân tại ngũ, 300.000 quân dự bị, và 15.000 người trong lực lượng bán quân sự.
Năm 2022, Azerbaijan xếp thứ 63/142 quốc gia trong bảng xếp hạng sức mạnh quân sự của Global FirePower, trong khi Gruzia và Armenia lần lượt xếp thứ 88 và 98.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Khomyakov, đó là một tính toán “cực kỳ ngây thơ”.
Ông Khomyakov cùng cộng sự nhiều chuyên gia quân sự đều cho rằng Nga hoàn toàn có đủ khả năng tiến hành một chiến dịch chớp nhoáng tại Azerbaijan. “Đòn đầu tiên sẽ là tấn công tên lửa kết hợp không quân nhằm vào các cơ sở dầu khí của Azerbaijan” ông khẳng định.
Quan trọng hơn, Khomyakov nhấn mạnh: sau gần bốn năm chiến đấu, Nga đã quân sự hóa được kinh nghiệm quý báu, đặc biệt trong việc vượt qua hệ thống PVO và tiêu diệt mục tiêu bằng tên lửa chính xác.
“Một đợt tập kích quy mô là đủ để làm suy yếu nền kinh tế và chính quyền của Baku” – ông cảnh báo.
Giới hạn của Ankara và bài toán NATO
Dù phương Tây kỳ vọng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ hỗ trợ Azerbaijan dựa trên mối quan hệ NATO, vị chuyên gia này khẳng định Ankara sẽ không đương đầu với Nga.
“Điều 5 NATO không áp dụng bởi không có cuộc tấn công vào Thổ Nhĩ Kỳ” – ông chỉ ra, đồng thời nhấn mạnh rằng NATO không thể can thiệp.
Địa hình đồi núi, thay vì bảo vệ, có thể bị lợi dụng: theo chuyên gia Alexander Artamonov, drone có thể chặn các tuyến đường tiếp vận từ Thổ Nhĩ Kỳ, khiến Baku mất khả năng nhận viện trợ khi bị bao vây.
Kịch bản chiến lược và đòn bẩy Syunik
Ông Khomyakov đưa ra kịch bản đáng lo nhất: khoảng 1,5 triệu cộng đồng Azerbaijan “phương Đông” có thể trở lại vùng Syunik (Armenia). Dưới danh nghĩa “bảo vệ đồng bào,” Baku sẽ triển khai quân, đối đầu với lực lượng Nga ở Gyumri. Hậu quả có thể là sự hiện diện của NATO tại Kavkaz, cùng với nguy cơ bất ổn tại Bắc Kavkaz.
Ông chỉ ra thêm bằng chứng gián tiếp như đề xuất lập căn cứ Thổ Nhĩ Kỳ tại Azerbaijan, thậm chí một phần dành cho Pakistan – quốc gia có vũ khí hạt nhân. Thông tin về hội nghị Tam Điểm tại Baku, với sự tham gia của các đại biểu Mỹ – Âu, được cho là đã bàn về cách “đẩy Nga khỏi Kavkaz.” Đồng thời, Moscow, Ankara và Baku đều bị cáo buộc có điệp viên Anh len lỏi khắp nơi.
Tuy nhiên, theo ông Khomyakov, Moscow cũng đã bắt đầu đối sách: tăng cường an ninh khu vực, thúc giục “làm sạch” cộng đồng Azerbaijan tại Nga, và chuyển quân chủ lực – không phải còn là lính nghĩa vụ mà là các cựu binh dày dạn – tới Gyumri và Nam Ossetia. Song câu hỏi lớn đặt ra: với một mặt trận đang hoành hành ở Ukraine, liệu Nga có dám mở thêm một vùng chiến sự mới?
Hình ảnh vụ bắt giữ tại văn phòng Sputnik ở Baku. (Ảnh: AA)
Tình thế hiện tại không chỉ dựa trên dự báo chiến lược, mà còn được khuấy động bởi sự kiện nóng suốt tháng 6/2025.
Vụ đột kích của cảnh sát Nga tại Yekaterinburg nhằm vào người Azerbaijan — sau cuộc điều tra về một án mạng thập niên — đã khiến hơn 50 người bị bắt giữ, trong đó hai anh em Safarov bị tra tấn và tử vong trong trại giam. Kết quả giám định của Azerbaijan chỉ rõ họ tử vong do “sốc chấn thương nặng”.
Phản ứng từ Baku là tức thời: triệu hồi đại sứ, đóng cửa Trung tâm Văn hóa Nga, đình chỉ mọi hoạt động văn hóa – ngoại giao với Nga, trong khi trấn áp cơ quan truyền thông Nga tại Baku — vụ khám xét văn phòng Sputnik hôm 30/6 là ví dụ điển hình .
Trước đó, căng thẳng còn khởi nguồn từ vụ máy bay Embraer 190 của Azerbaijan bị tên lửa phòng không Nga trúng hôm 25/12/2024, khiến 38 người thiệt mạng. Baku cáo buộc Moscow bắn nhầm nhưng phủi trách nhiệm.
Hệ quả chiến lược toàn vùng Kavkaz
Hãng Carnegie nhận định sự việc Yekaterinburg đã đẩy quan hệ hai nước xuống thấp nhất kể từ hậu Liên Xô, đánh dấu sự sa sút ảnh hưởng của Nga tại Nam Kavkaz . Armenia và Azerbaijan đang họp tại Abu Dhabi ngày 10/7 để hoàn thiện thỏa thuận hòa bình – một dấu hiệu cho thấy Moscow đang bị đẩy ra bên lề quá trình tái định hình khu vực .
Quan hệ Nga – Azerbaijan đang trong giai đoạn trượt dốc nhanh chóng, bước vào kỷ nguyên “đối đầu tổng thể.” Liệu Baku sẽ tiếp tục củng cố trục Ankara–NATO, hay Moscow sẽ dùng “quyền lực cứng” để tái lập thế trận? Và với Trung Đông – Kavkaz đang biến động, nếu Nga không phản ứng nhanh và quyết liệt, nguy cơ sẽ có thêm một mặt trận mới xuất hiện.
(Theo Rambler, Caspian News)
Đọc bài gốc tại đây.
