Ngày 23 tháng Chạp âm lịch hàng năm là dịp người Việt thực hiện lễ cúng Ông Công Ông Táo để tiễn các vị Táo quân về trời. Đây không chỉ là một nghi lễ truyền thống mà còn là một nét văn hóa đẹp của Việt Nam.
Theo quan niệm phổ biến, lễ cúng thường được thực hiện trước 12h trưa. Điều này xuất phát từ niềm tin rằng các vị Táo quân sẽ rời trần gian vào đúng giờ Ngọ (11-13h trưa) để kịp báo cáo công việc với Ngọc Hoàng.
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Thắng chia sẻ trên báo Sức Khỏe Đời Sống rằng: Không nên cúng muộn hơn 12h trưa vì theo quan niệm giờ Ngọ là giờ ông Công ông Táo sẽ bay về trời. Tuyệt đối không được cúng sau ngày 23. Tuy vậy, ông cũng nhấn mạnh, điều quan trọng nhất là sự thành tâm khi thực hiện lễ cúng.
Cúng sau 12h trưa có được không?
Vì quan niệm phổ biến nêu trên, không ít người lo lắng nếu không thể cúng trước 12h trưa thì liệu có “phạm” hay không.
Giáo sư Nguyễn Chí Bền, nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam, đã khẳng định trên Tạp chí Giadinhonline rằng thời gian cúng có thể linh hoạt tùy điều kiện của từng gia đình. Ông nhấn mạnh: “Ngày 23 tháng Chạp, là thời điểm đẹp nhất để người dân làm mâm cơm cúng, mời ông Công ông Táo ăn bữa cơm đó rồi cưỡi cá chép bay về trời. Vào buổi sáng, gia chủ sẽ thắp hương xin phép để lau dọn bàn thờ tổ tiên, đến buổi chiều sẽ làm mâm cơm cúng. Thời điểm cúng tốt nhất là vào lúc chiều tối 23 tháng Chạp, thời điểm giao thời giữa ngày và đêm. Khi hóa cũng phải vào thời điểm nhập nhẹm tối, chân hương, tiền vàng, cá chép giấy sẽ được hóa cùng mũ áo để ông Công, ông Táo cưỡi cá chép bay lên trời”.
Như vậy, quan điểm của vị chuyên gia đầu ngành này đã giải tỏa nỗi lo lắng của nhiều gia đình bận rộn.
Cùng quan điểm với ý kiến của Giáo sư Nguyễn Chí Bền, nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải cũng cho rằng quan trọng nhất là lòng thành. “Chủ nhà khi cúng Táo quân phải thành tâm điểm lại những sai lầm, việc xấu đã phạm phải trong năm, đã xảy ra trong gia đình; kiểm điểm, sám hối, hứa quyết tâm sửa đổi lỗi lầm và cầu xin Táo quân tấu báo những điều tốt đẹp, mong Ngọc hoàng ban phúc cho gia đình”, theo Sức Khỏe Đời Sống.
Giáo sư Nguyễn Chí Bền khẳng định người dân có thể cúng Ông Công Ông Táo sau 12h trưa ngày 23 Chạp.
Thả cá chép – Việc nhỏ nhưng mang 2 ý nghĩa lớn lao
Ngoài lễ cúng, thả cá chép là một phần quan trọng trong văn hóa tiễn Ông Công Ông Táo. Theo truyền thống, cá chép là phương tiện để các vị Táo quân bay về trời.
Ngoài ra, hành động thả cá còn thể hiện lòng từ bi và mong muốn tạo phước đức.
Thượng tọa Thích Đức Thiện, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, chia sẻ: Thả cá chép vào ngày này không chỉ có ý nghĩa trong văn hóa tín ngưỡng mà còn là một hình thức phóng sinh, thể hiện tinh thần từ bi của đạo Phật. Tuy nhiên, việc thả cá cần được thực hiện đúng cách, tránh gây hại cho môi trường. Người dân nên thả cá từ từ, để cá tự bơi ra môi trường tự nhiên thay vì ném xuống từ trên cao.
Như vậy, thả cá chép không chỉ là hành động mang tính nghi thức mà còn góp phần nuôi dưỡng lòng từ bi và bảo vệ môi trường sống. Điều này nhấn mạnh ý nghĩa nhân văn sâu sắc của phong tục cổ truyền trong đời sống hiện đại.
Thả cá chép là hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa sâu sắc.
Tạm kết
Như vậy, lễ cúng Ông Công Ông Táo trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp là một phong tục đáng trân trọng, nhưng không nên xem đây là quy tắc bắt buộc. Các chuyên gia văn hóa và Phật giáo đã đồng tình rằng yếu tố cốt lõi của nghi lễ là lòng thành kính, không phải là thời gian thực hiện.
Đồng thời, việc thả cá chép cũng cần được tiến hành một cách có trách nhiệm, vừa bảo tồn ý nghĩa văn hóa vừa bảo vệ môi trường. Chính sự chu đáo và thành tâm trong các nghi thức này mới là điều đáng quý nhất.
Tổng hợp
Đọc bài gốc tại đây.
