Nội dung chính
Từ hàng chục năm trước, Cổng thông tin Ủy ban tin tức tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc) đã đưa tin tại một số địa phương ven biển tỉnh Phúc Kiến ghi nhận hiện tượng xây mộ quy mô lớn đang nở rộ, đặc biệt ở khu vực nông thôn và vùng đồi núi. Các khu “nghĩa địa tự phát” mọc lên dày đặc quanh sườn đồi, nhiều nơi trắng xóa các bia mộ – hiện tượng mà người dân địa phương gọi là “núi xanh phủ trắng”.
Đáng chú ý, trong số đó xuất hiện ngày càng nhiều những ngôi mộ xa hoa, quy mô lớn, thậm chí có cả những ngôi mộ được xây sẵn cho người còn sống – thường gọi là “mộ sống”. Những công trình này không chỉ chiếm hàng ngàn mét vuông đất rừng mà còn tiêu tốn hàng trăm vạn nhân dân tệ (hàng tỷ đồng). Vật liệu được tuyển chọn kỹ càng, điêu khắc công phu, thiết kế không khác gì những biệt thự lăng mộ, nổi bật giữa khung cảnh thiên nhiên xanh mát.
Mộ 2.000m2, thợ làm cả năm chưa xong, chi phí hơn 400 vạn tệ
Tại thành phố Trường Lạc (Phúc Kiến), một khu mộ lớn rộng khoảng 2.000m2, được xây dựng trong suốt 2 năm và tiêu tốn hơn 4 triệu nhân dân tệ (tương đương hơn 14 tỷ VND) khiến nhiều người không khỏi ngỡ ngàng. Phía trước mộ là tượng đá chạm khắc cao gần 2m, lối vào lát đá hoa cương, phần mộ được bao quanh bởi hàng rào, hoa viên – trông không khác gì một khu resort nghỉ dưỡng.
Tại thị trấn Thành Đầu, thành phố Phúc Thanh (Phúc Kiến), giữa khu rừng sâu, một công trình lăng mộ khác cũng được thi công với quy mô không kém. Theo ghi nhận, 7 người thợ làm liên tục suốt hơn một năm nhưng công trình vẫn chưa hoàn tất. Khu đất rừng bị xâm phạm nghiêm trọng, nhiều cây xanh bị đốn hạ để lấy mặt bằng xây dựng.
Không chỉ phá vỡ cảnh quan, việc tự ý san lấp và mở đường để vận chuyển vật liệu như đá xanh, gạch đỏ, tượng đá… cũng gây ra những lo ngại về môi trường và quản lý đất đai.
Nghĩa trang “mộ sống” nở rộ, người dân tranh thủ giữ chỗ đẹp
Tại nhiều vùng nông thôn, xuất hiện không ít các mộ phần được xây sẵn cho người còn sống. Người địa phương gọi đó là “mộ sinh”, phần lớn do người già hoặc các gia đình có điều kiện xây dựng từ trước để “giữ chỗ đẹp”, “chuẩn bị hậu sự chu đáo”.
Đây là vấn đề gây tranh cãi, bởi không chỉ chiếm đất rừng trái phép, mà còn khiến xu hướng thi đua “ngầm” về mức độ hoành tráng của mộ phần ngày càng lan rộng. Cũng chính điều này đã thúc đẩy một thị trường âm thầm chuyên cung cấp thiết kế, thi công mộ cao cấp, thậm chí cả các dịch vụ hậu cần vận chuyển bằng… ngựa để đưa vật liệu lên núi.
Chính quyền một số nơi như thị trấn Nam Dương (Trường Lạc) đã dựng biển cảnh báo cấm xây mộ trái phép, nhưng thực tế vẫn rất khó kiểm soát. Một phần vì khu vực đồi núi xa xôi, phần vì nhiều công trình được xây dựng vào ban đêm hoặc những ngày lễ đông người.
Tại một ngọn đồi ở thôn Liên Bàn (thị trấn Thành Môn, Phúc Châu), phóng viên ghi nhận có tới 5–6 mộ lớn xây trái phép cùng lúc, cây rừng bị chặt phá, đất bị san ủi làm mặt bằng. Những công trình này đều có quy mô từ 50–100m2, sử dụng đá điêu khắc đắt tiền và được “nâng cấp” thành các khu tưởng niệm kiểu mới.
“Một mộ đẹp giá ít nhất 100.000 tệ” – nghề mới từ văn hóa cũ
Một người thợ xây mộ ở vùng này cho biết: “Một ngôi mộ bình thường chỉ cần khoảng 30.000 tệ (gần 100 triệu đồng), nhưng nếu muốn khang trang, có chạm khắc, khuôn viên, lối đi… thì phải chi trên 100.000 tệ (khoảng 350 triệu đồng), thậm chí nhiều gia đình chi đến cả triệu tệ (khoảng 3,5 tỷ đồng) để xây mộ như cung điện”.
Trong văn hóa Á Đông, tâm lý “chăm sóc nơi an nghỉ” là điều thiêng liêng, nhưng khi xu hướng “mộ càng to càng sang” trở thành biểu tượng của thể diện thì vấn đề đã đi quá xa. Không chỉ phá vỡ cảnh quan thiên nhiên, việc xây mộ quy mô lớn tràn lan đang đặt ra thách thức cho công tác quy hoạch đất rừng, đất nghĩa trang và sự công bằng trong tiếp cận đất đai.
Một mảnh rừng xanh, một triền núi tĩnh lặng, nay trở thành nơi mọc lên la liệt những ngôi mộ được xây cầu kỳ như biệt phủ. Vấn đề không chỉ nằm ở mặt quản lý, mà còn là bài toán văn hóa – tâm lý cộng đồng. Làm sao để vừa giữ được sự tôn nghiêm cho người đã khuất, vừa tôn trọng môi trường sống cho người đang tồn tại? Đây không chỉ là câu hỏi dành cho chính quyền, mà còn là bài toán dành cho mỗi gia đình, mỗi cộng đồng địa phương ở khu vực này.
Đọc bài gốc tại đây.
