Lời dặn của Lưu Bị về Mã Tắc
Lưu Bị trước khi qua đời đã nói một câu như thế này: “Trẫm xem Mã Tắc, nói quá sự thực, không nên trọng dụng!”. Tuy nhiên 5 năm sau, Gia Cát Lượng lại để Mã Tắc thống lĩnh quân đội trấn giữ Nhai Đình. Đối với Gia Cát Lượng, việc để Mã Tắc trấn giữ Nhai Đình có hai tầng ý nghĩa.
Lưu Bị trước khi qua đời đã dặn Gia Cát Lượng không nên trọng dụng Mã Tắc. (Ảnh: Sohu)
Thứ nhất là để kiểm chứng lời nói năm xưa của Lưu Bị xem có bao nhiêu phần đúng.
Thứ hai là để cho Mã Tắc một cơ hội cầm quân, giúp Mã Tắc nhanh chóng trưởng thành, bồi dưỡng thêm nhân tài cho việc đánh Tào Ngụy sau này.
Để Mã Tắc có thể thành công giữ vững Nhai Đình, Gia Cát Lượng khi đó đã phái mãnh tướng Vương Bình làm phó tướng. Trước khi Mã Tắc xuất quân, ông đã dặn Mã Tắc đóng quân tại đường cái. Như vậy, cho dù có ngàn quân vạn mã cũng không thể nhanh chóng vượt qua Nhai Đình. Đại quân chủ lực của Gia Cát Lượng mới có thêm khả năng chiếm được Long Tây ngũ quận, cuối cùng dần dần chiếm cứ Trung Nguyên của Tào Ngụy. Tuy nhiên, Mã Tắc lại đánh mất thời cơ quan trọng.
Trong sử liệu Tam Quốc Chí – Quyển 43 có đoạn miêu tả như sau: “Tắc bỏ nước lên núi, hành động phiền phức, Bình nhiều lần khuyên can Tắc, Tắc không nghe, đại bại ở Nhai Đình”. Nhìn từ ghi chép của sử liệu, hành vi lúc đó của Mã Tắc có phần quá khích. Một là không nghe theo quân lệnh đóng quân ở đường cái của Gia Cát Lượng, hai là không để ý đến lời khuyên của phó tướng Vương Bình, vẫn cứ chọn đóng quân trên núi Nhai Đình.
Để Mã Tắc có thể thành công giữ vững Nhai Đình, Gia Cát Lượng khi đó đã phái mãnh tướng Vương Bình làm phó tướng. (Ảnh: Sohu)
Nhìn từ cách làm của Mã Tắc, quả thực như Lưu Bị đã nói, tài năng của Mã Tắc đúng là nói quá sự thực. Khi đó, Mã Tắc đưa ra ý kiến, nếu chiếm giữ được nơi cao, địch đến vây thì có thể thả lăn đá lớn xuống. Ngoài ra, còn có thể dựa vào địa thế cao, xông xuống đánh, như vậy đánh bại địch nhân là chuyện dễ như trở bàn tay. Tuy nhiên, sự thật lại không như Mã Tắc tưởng tượng.
Tướng Tào Ngụy là Trương Cáp đến Nhai Đình, trước tiên áp dụng chiến lược vây mà không đánh. Sau đó lại cắt đứt nguồn nước của quân Thục, khiến quân Thục đại loạn. Thử hỏi ba quân tướng sĩ nếu không có nguồn nước thì làm sao nhóm lửa, làm sao nấu cơm?
Sau khi quân Thục đại loạn, Trương Cáp dẫn quân tấn công Mã Tắc. Lúc này, Mã Tắc mới hiểu ra một đạo lý, cầm quân đánh trận hoàn toàn không phải trò đùa, cũng không có cơ hội hối hận. Cuối cùng, Mã Tắc đại bại, may mắn được Vương Bình cứu thoát. Khi Nhai Đình thất thủ, Triệu Vân là một trong Ngũ Hổ Tướng duy nhất còn lại, tình hình của ông cũng không khả quan. Chỉ là so với Mã Tắc, Triệu Vân không bị tổn thất về lương thảo và quân sĩ. Vì vậy, Gia Cát Lượng không những không trách phạt Triệu Vân mà ngược lại còn định thưởng cho Triệu Vân tiền của, chỉ là bị Triệu Vân từ chối.
Nhìn từ cách làm của Mã Tắc, quả thực như Lưu Bị đã nói, tài năng của Mã Tắc đúng là nói quá sự thực. (Ảnh: Sohu)
Trong sử liệu Hoa Dương Quốc Chí có ghi chép, Triệu Vân bị giáng xuống làm Trấn Quân Tướng Quân, đồng thời cũng bị giảm bớt bổng lộc. Bản thân Gia Cát Lượng cũng dâng sớ lên Lưu Thiện, tự giáng chức ba cấp, nhưng vẫn nắm giữ quyền hành của Thừa tướng. Đối với phó tướng Trương Hưu và Lý Thịnh khi đó đều bị xử trảm. Còn Hoàng Tập thì bị tước binh quyền.
Đối với phó tướng Vương Bình, một là vì trước khi xuất quân đã hết lời khuyên can Mã Tắc, hai là vì có công cứu Mã Tắc và tiếp ứng tàn quân, nên được Gia Cát Lượng thăng làm Tham Quân, đồng thời huấn luyện Vô Đang Phi Quân. Vương Bình được thăng làm Đảo Khấu Tướng Quân, phong Đình Hầu. Trong trận chiến Nhai Đình, chỉ có Vương Bình là được thăng quan tiến chức.
Chủ tướng Nhai Đình là Mã Tắc bị Gia Cát Lượng luận tội, cuối cùng bị xử trảm. Nguyên văn ghi chép: “Quân đều tản mát, chỉ có nghìn người của Bình, tự mình đánh trống, tướng Ngụy là Trương Cáp nghi có phục binh, không dám tiến lên ép”. Sau khi trở về doanh trại, Mã Tắc cùng vài tướng lĩnh đều bị Gia Cát Lượng luận tội. Sử liệu ghi chép, Gia Cát Lượng khi đó đã xử trảm phó tướng Nhai Đình là Trương Hưu và Lý Thịnh, đồng thời tước binh quyền của Hoàng Tập. Còn đối với chủ tướng Nhai Đình là Mã Tắc, Gia Cát Lượng cũng không vì Mã Tắc là học trò của mình mà nương tay, mà kiên quyết xử trảm Mã Tắc để nghiêm minh quân pháp.
Lý do Gia Cát Lượng xử trảm Mã Tắc rất đơn giản, đó là chỉnh đốn quân pháp. (Ảnh: Sohu)
Lý do Gia Cát Lượng xử trảm Mã Tắc rất đơn giản, đó là chỉnh đốn quân pháp. Khi đó không ít người cầu xin cho Mã Tắc, bao gồm cả Ngụy Diên, Triệu Vân. Thực ra đứng trên góc độ nhân tài Xuyên Trung mà xét thì xử trảm Mã Tắc quả thực có phần đáng tiếc.
Một là Mã Tắc quả thực có tài, chỉ là kinh nghiệm thực chiến quá ít. Nhưng để Mã Tắc đảm nhiệm chức Tham Quân thì hoàn toàn không có vấn đề gì. Năm xưa, khi Gia Cát Lượng Nam chinh, Mã Tắc đã đưa ra chiến lược nổi tiếng “trước đánh tâm, sau đánh thành”, và đã đạt được thành tích không tồi. Mà sau khi để mất Nhai Đình, mặc dù rất nhiều người nước Thục cầu xin cho Mã Tắc, nhưng Gia Cát Lượng vẫn kiên quyết xử trảm Mã Tắc.
Lý do thực sự phía sau việc Gia Cát Lượng xử trảm Mã Tắc
Sau khi xử trảm Mã Tắc, Gia Cát Lượng và Tưởng Uyển nói chuyện riêng với nhau, đã nói một câu như thế này: “Tôn Vũ sở dĩ có thể chế ngự thiên hạ là vì dùng pháp minh; vì vậy, Dương Can làm loạn pháp, Ngụy Giáng giết người hầu của mình. Bốn biển chia cắt, binh giao mới bắt đầu, nếu lại bỏ pháp, dùng gì để đánh giặc đây?”. Rõ ràng, câu nói này của Gia Cát Lượng, nếu xét kỹ thì có thể xử trảm Mã Tắc, nhưng nếu muốn tha cho Mã Tắc một con đường sống cũng không phải là không được. Vậy tại sao Gia Cát Lượng lại cứ kiên trì, thậm chí không tiếc diễn màn kịch rơi lệ trảm Mã Tắc?
Nguyên nhân rất đơn giản! Gia Cát Lượng khi đó muốn trảm không phải là Mã Tắc, mà là người đứng sau Mã Tắc! Người đứng sau Mã Tắc là ai?
Bản thân Mã Tắc là nhân vật đại diện cho phái Kinh Châu, đồng thời cũng là học trò ruột của Gia Cát Lượng. Sử liệu ghi chép, Mã Tắc và Gia Cát Lượng thường xuyên bàn luận về quân sự, thường xuyên bàn từ sáng đến tối.
Mã Tắc và Gia Cát Lượng thường xuyên bàn luận về quân sự, thường xuyên bàn từ sáng đến tối. (Ảnh: Sohu)
Điều này có thể nói lên vấn đề gì? Rất đơn giản, Gia Cát Lượng và Mã Tắc thực ra quan hệ rất tốt, bề ngoài là quan hệ trên dưới, nhưng thực chất lại như cha con. Mà Mã Tắc đại bại ở Nhai Đình, với tư cách là cấp trên trực tiếp của Mã Tắc, Gia Cát Lượng có thể nói là khó tránh khỏi trách nhiệm, vì vậy Gia Cát Lượng tự giáng chức ba cấp, làm Hữu Tướng Quân, chỉ là vẫn ghi chép việc của Thừa tướng. Tức là sau khi Mã Tắc thảm bại trong trận Nhai Đình, Gia Cát Lượng cũng đã tự phạt mình.
Trước tiên là kiên quyết xử trảm Mã Tắc, đồng thời hứa với Mã Tắc sẽ chăm sóc tốt cho gia quyến của ông, sau đó tự mình giáng chức. Rõ ràng, hành động của Gia Cát Lượng đủ để chứng minh, “chỗ dựa” đằng sau Mã Tắc, chính là Gia Cát Lượng. Chỉ có điều, “Gia Cát Lượng” ở đây phải đặt trong dấu ngoặc kép. Gia Cát Lượng trước đó không nghe lời Lưu Bị, vì tình cảm cá nhân mà nâng Mã Tắc, người không có kinh nghiệm cầm quân đánh trận, lên làm chủ tướng. Điều này đã là một sai lầm.
Gia Cát Lượng khi đó muốn trảm không phải là Mã Tắc, mà là người đứng sau Mã Tắc. (Ảnh: Sohu)
Đối với Gia Cát Lượng, khi đó cách tốt nhất là để Ngụy Diên, hoặc là Triệu Vân, thậm chí là Ngô Ý làm chủ tướng Nhai Đình, còn Mã Tắc làm phó tướng. Như vậy, Mã Tắc có thể học hỏi được kinh nghiệm thực chiến, thứ hai là Mã Tắc cũng có thể chỉ huy tại trận, đưa ra ý kiến cho chủ tướng. Thậm chí có thể dùng một phần nhỏ binh mã để kiểm tra ý tưởng của Mã Tắc, xem đóng quân dựa vào núi có khả thi hay không.
Quân chủ lực đóng quân ở đường cái, một lượng nhỏ binh mã đóng quân trên núi, cho dù bị vây thì cũng có quân sĩ dưới núi ứng cứu. Nhưng nếu toàn bộ đóng quân trên núi, nếu địch cắt đứt nguồn nước thì chỉ có thể ngồi chờ thất bại.
Khi đó, Vương Bình đã dùng hành động thực tế chứng minh, dùng 5000 quân chỉ có thể làm viện quân, căn bản không tạo thành bất kỳ uy hiếp nào đối với Trương Cáp. Vương Bình có thể cứu được Mã Tắc, không để cho mấy vạn đại quân ở Nhai Đình bị Trương Cáp tiêu diệt toàn bộ đã là công lao to lớn rồi.
Gia Cát Lượng trước đó không nghe lời Lưu Bị, vì tình cảm cá nhân mà nâng Mã Tắc, người không có kinh nghiệm cầm quân đánh trận, lên làm chủ tướng. (Ảnh: Sohu)
Vậy nếu để Mã Tắc và Vương Bình đổi vị trí cho nhau, hoặc là phái Ngô Ý làm chủ tướng Nhai Đình, Mã Tắc làm phó tướng. Như vậy, Mã Tắc không những có thể tích lũy kinh nghiệm trong quá trình thực chiến, đồng thời cũng có thể chứng minh chiến lược của Mã Tắc có khả thi hay không. Nếu như vậy, Mã Tắc dẫn 2000 hoặc 5000 quân đóng quân trên núi, chủ tướng dẫn 3 vạn đại quân đóng quân ở đường cái, thì Mã Tắc cũng có thể thoát chết, đồng thời còn có thể giúp nước Thục thêm một vị tướng thực chiến. Chỉ là lịch sử không có cơ hội làm lại, Gia Cát Lượng xử trảm Mã Tắc, kỳ thực là đang cảnh cáo chính mình trong quá khứ! Làm việc nhất định phải thận trọng, không được phạm bất kỳ sai lầm nào!
Sau khi Ngụy Diên đưa ra chiến lược Tử Ngọ Cốc, Gia Cát Lượng cho rằng quá mạo hiểm, không chấp nhận. Trong mấy lần Bắc phạt sau đó, Gia Cát Lượng luôn đánh chắc tiến chắc. Nhìn từ đó có thể thấy, sau khi xử trảm Mã Tắc, Gia Cát Lượng quả thực đã tỉnh ngộ. Nếu năm xưa Gia Cát Lượng không xử trảm Mã Tắc, e là sau này khó tránh khỏi sẽ lại phạm phải sai lầm tương tự.
Tổng hợp
Đọc bài gốc tại đây.
