Bom hạt nhân chiến thuật B61-12 của Mỹ.
Nhận định được chuyên gia đưa ra sau khi Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đề xuất là nơi đặt vũ khí hạt nhân Mỹ hoặc nước này tự phát triển năng lực hạt nhân của mình.
Trong cuộc phỏng vấn với Financial Times ngày 13 tháng 3, ông Andrzej Duda đề xuất rằng người đồng cấp Donald Trump có thể chuyển vũ khí hạt nhân của Mỹ ở trong nước hoặc Tây Âu sang Ba Lan.
Tổng thống Duda nói: “Biên giới NATO đã dịch chuyển sang phía đông từ năm 1999, nên 26 năm sau cũng nên có sự dịch chuyển tương tự với cơ sở hạ tầng của NATO”.
Trước đó, Thủ tướng Tusk cũng đã nói trước quốc hội rằng đã đến lúc phải suy nghĩ về việc Ba Lan tự phát triển vũ khí hạt nhân.
Kết quả cuộc khảo sát dư luận ngày 21 tháng 2 chỉ ra 52,9% người Ba Lan ủng hộ ý tưởng quốc gia này sở hữu vũ khí hạt nhân, trong khi 27,9% phản đối.
Sự ủng hộ đối với vấn đề hạt nhân có thể tăng lên nếu tình hình an ninh của Ba Lan xấu đi, đặc biệt nếu Nga chiến thắng trong xung đột với Ukraine và Mỹ giảm hiện diện ở châu Âu.
Nhưng giới chuyên gia cảnh báo yêu cầu chia sẻ hạt nhân của Ba Lan có thể bị coi là hành động khiêu khích Nga và điều này khiến không chỉ Ba Lan mà cả khu vực vướng vào vòng nguy hiểm.
Trong trường hợp Mỹ chấp nhận yêu cầu, đây sẽ là những vũ khí hạt nhân được triển khai đến thành viên NATO có biên giới giáp Nga. Ba Lan có chung đường biên giới dài hơn 200 km với vùng Kaliningrad của Nga.
Hiện tại, Mỹ đang triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại 6 căn cứ ở châu Âu, bao gồm: Bỉ, Đức, Hà Lan, Italy và Thổ Nhĩ Kỳ, theo chương trình chia sẻ hạt nhân của NATO.
Chuyên gia Artur Kacprzyk, tại Viện Các vấn đề quốc tế Ba Lan, cho biết bình luận về vũ khí hạt nhân của giới lãnh đạo nước này phản ánh vấn đề mang tính chính trị.
Học giả Artur Kacprzyk nói: “Có thể chính phủ Ba Lan nêu ra phương án hạt nhân nhằm thuyết phục Mỹ không làm suy yếu các đảm bảo an ninh cho Ba Lan, vào thời điểm chính quyền ông Trump cải thiện quan hệ với Nga và có dấu hiệu sẽ cắt giảm hiện diện quân sự ở châu Âu”.
Nhưng chuyên gia này cho rằng ý tưởng Ba Lan tự phát triển chương trình hạt nhân riêng gần như là không thực tế, vì cả lý do hậu cần và địa chính trị.
Ông nói dù Ba Lan có thể sản xuất một số thiết bị nổ trong vòng vài năm nếu quyết tâm, sẽ mất rất nhiều thời gian để nước này có kho vũ khí hạt nhân đáng kể. Ba Lan hiện không có nhiều cơ sở công nghệ hạt nhân ngoài lò phản ứng nghiên cứu Marie cũ kỹ gần thủ đô Warsaw.
Ông cũng cảnh báo nguy cơ Ba Lan lọt tầm ngắm của Nga. “Trong khi theo đuổi chương trình, Ba Lan sẽ đối mặt nguy cơ Nga dùng vũ lực ngăn họ thành công”, ông nói.
Chưa thể biết được các đồng minh sẽ phản ứng thế nào nếu Ba Lan thật sự theo đuổi vũ khí hạt nhân. Nhưng giới quan sát cảnh báo về mặt lý thuyết, Ba Lan sẽ đối mặt lệnh trừng phạt hoặc bị cô lập vì vi phạm Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) từng ký kết.
Chuyên gia Fabian Hoffmann, thêm rằng nếu không có sự giúp đỡ từ một quốc gia có khả năng răn đe hạt nhân như Mỹ hoặc ít nhất có năng lực hạt nhân dân sự mạnh mẽ như Nhật Bản và Hàn Quốc, Ba Lan sẽ không thể tự làm giàu nhiên liệu tới cấp độ vũ khí.
Những tuyên bố về hạt nhân của giới lãnh đạo Ba Lan là minh chứng cho thấy nỗi bất an lớn ở châu Âu về viễn cảnh ô hạt nhân của Mỹ bị suy yếu hoặc loại bỏ hoàn toàn dưới thời ông Trump.
Đọc bài gốc tại đây.
