Vài tuần trước, một bức ảnh được lan truyền đã ghi lại cảnh máy bay không người lái trinh sát của Nga đáp xuống khu vực do lực lượng Ukraine kiểm soát. Chi tiết đáng chú ý nhất chính là việc phương tiện bay này được trang bị các tấm pin mặt trời để sạc năng lượng, hé lộ một chiến lược hoàn toàn mới cho hoạt động giám sát dài hạn phía sau phòng tuyến của đối phương.
Thiết bị này dường như là một chiếc drone tự chế hoặc đã qua cải tiến, với một tấm pin mặt trời được gắn thêm để cung cấp năng lượng. Thiết kế của nó bao gồm bốn động cơ cánh quạt và phần khung được làm từ vật liệu nhẹ như nhựa hoặc gỗ.
Do có hình dạng không theo một tiêu chuẩn nào, việc xác định chính xác mẫu drone này là rất khó. Đây có thể là một nguyên mẫu hoặc một dự án tự làm nhằm mục đích kéo dài thời gian bay bằng năng lượng mặt trời.
Tại sao Nga sử dụng tấm pin mặt trời trên drone?
Cuộc chiến tại Ukraine đã trở thành một “chiến trường” của những đổi mới công nghệ, đặc biệt là trong việc sử dụng drone, nơi năng lượng mặt trời đang tìm thấy những ứng dụng đột phá. Cả Nga và Ukraine đều đang tích hợp các tấm pin mặt trời vào hệ thống không người lái của mình để nâng cao hiệu quả và khả năng hoạt động độc lập trong điều kiện chiến đấu.
Các lực lượng Nga đang cải tiến những chiếc drone FPV vốn được dùng cho các nhiệm vụ tấn công và trinh sát, bằng cách gắn thêm các tấm pin mặt trời gọn nhẹ. Những tấm pin này – thường là các mẫu thương mại như loại 5-watt của hãng Voltaic Systems – có trọng lượng chưa tới nửa kilôgam và chi phí chưa đến 50 USD.
Mặc dù không đủ sức mạnh để cấp điện cho drone khi đang bay (do nhu cầu năng lượng lên tới khoảng 100 watt), chúng cho phép sạc lại pin khi drone ở trạng thái tĩnh. Điều này giúp kéo dài thời gian tác chiến của drone, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào các nguồn điện thông thường.
Các kỹ sư Nga lắp đặt tấm pin mặt trời lên drone FPV nhằm tăng thời gian hoạt động tự chủ của chúng. Các tấm pin không cấp điện trực tiếp cho động cơ khi bay, nhưng lại cung cấp nguồn sạc ổn định cho pin khi drone đứng yên. Nhờ vậy, drone có thể duy trì trạng thái chờ với camera và bộ phát tín hiệu luôn hoạt động mà không cần đến nguồn điện bên ngoài.
Bên cạnh đó, Nga cũng đang tìm cách giảm bớt áp lực hậu cần cho các lực lượng của mình. Tấm pin mặt trời cho phép sạc pin ở những địa hình không có các vị trí an toàn hay máy phát điện.
Điều này biến bất kỳ vật thể kín đáo nào – một cái cây, gầm cầu hay một tòa nhà – đều có thể trở thành trạm sạc tiềm năng. Nhờ đó, một chiếc drone được trang bị pin mặt trời có thể hoạt động phía sau phòng tuyến đối phương trong thời gian dài hơn với nguy cơ bị phát hiện thấp hơn.
Drone pin mặt trời giải quyết bài toán thiếu hụt năng lượng
UAV Nga mang tấm pin mặt trời đậu trên một tháp nước.
Nga sử dụng các tấm pin thương mại giá rẻ, chẳng hạn như loại 5-watt của Voltaic Systems, để giúp drone FPV có khả năng tự duy trì một phần. Mặc dù không cung cấp đủ năng lượng cho chuyến bay, chúng vẫn có thể tạo ra từ 20 đến 45 watt-giờ mỗi ngày. Lượng năng lượng này hoàn toàn đủ để duy trì hoạt động của hệ thống định vị và truyền tín hiệu video trong suốt cả ngày.
Khi ở chế độ phục kích, drone không sử dụng động cơ và không tỏa nhiệt, khiến nó khó bị phát hiện bằng mắt thường hoặc bằng tia hồng ngoại. Cùng lúc đó, tấm pin mặt trời sẽ tích lũy năng lượng cần thiết cho một chuyến bay ngắn nhưng mang tính quyết định. Ngay khi người điều khiển kích hoạt nhiệm vụ, drone có thể cất cánh và hoàn thành nhiệm vụ. Cách làm này biến chiến trường thành một trạm sạc di động – hiệu quả, rẻ tiền và khó bị vô hiệu hóa.
Cách tiếp cận này mang lại lợi thế chiến thuật cho các đơn vị trinh sát của Nga. Nga không chỉ sử dụng drone pin mặt trời như một công cụ giám sát, mà còn là một phần của chiến lược tác chiến nối mạng, cho phép tấn công hoặc phản ứng tức thì.
Về phần mình, Ukraine lại áp dụng năng lượng mặt trời theo một cách khác. Thay vì gắn pin trực tiếp lên drone, các lực lượng Ukraine sử dụng các trạm phóng được ngụy trang như những công trình dân sự để tránh bị phát hiện. Các trạm này được trang bị pin mặt trời trên mái, có khả năng cung cấp năng lượng cho hệ thống nội bộ hoặc sạc pin cho drone. Bên trong chứa drone, bộ sạc và các thiết bị khác, biến chúng thành các trung tâm tác chiến tự cung tự cấp.
Việc sử dụng năng lượng mặt trời trong cuộc xung đột cho thấy sự sáng tạo của cả hai bên trong việc thích ứng các công nghệ bền vững cho mục đích chiến thuật. Những đổi mới này không chỉ cải thiện hiệu quả của drone mà còn phác họa tương lai của công nghệ quân sự, nơi các nguồn năng lượng tái tạo có thể đóng vai trò then chốt.
Chiếc drone của Nga bị chụp lại không phải là trường hợp đầu tiên xuất hiện trong cuộc chiến ở Ukraine. Các drone FPV của Nga trang bị pin mặt trời đã được phát hiện lần đầu tại vùng Kherson vào ngày 30 tháng 6 năm 2025, khi lực lượng Ukraine tìm thấy chúng đang ẩn náu dưới gầm cầu để thực hiện các cuộc phục kích.
Cùng thời điểm đó, lực lượng Ukraine cũng đã sử dụng các trạm phóng tương tự trong “Chiến dịch Mạng nhện” vào ngày 1 tháng 6 năm 2025, khi 117 drone đồng loạt tấn công các căn cứ không quân của Nga nằm sâu trong lãnh thổ nước này.
Quốc Vinh (Theo Bulgarianmilitary)
Đọc bài gốc tại đây.
