Nỗ lực đầy tham vọng của Iran nhằm cải tổ lực lượng không quân đã có bước tiến vượt bậc, với ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy việc mua máy bay chiến đấu Su-35 của Nga trở thành hiện thực. Những hình ảnh vệ tinh rò rỉ và những bình luận ngày càng tăng giữa các nhà phân tích quốc phòng đều ám chỉ sự chuyển đổi sắp xảy ra trong Không quân Iran.
Sự xuất hiện của những chiếc Su-35, vốn nổi tiếng với tốc độ kinh hoàng và khả năng cơ động vượt trội, có thể đánh dấu sự thay đổi lớn trong cán cân quyền lực trên khắp Trung Đông.
Su-35 cho Iran
Trong nhiều thập kỷ, Iran đã phải vật lộn để hiện đại hóa lực lượng không quân của mình, khi phải dựa vào đội bay chắp vá gồm những chiếc F-4 Phantom và F-5 Tiger cũ kỹ do Mỹ sản xuất.
Trong bối cảnh các đối thủ trong khu vực như Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đang tăng cường kho máy bay chiến đấu và lực lượng Mỹ vẫn duy trì sự hiện diện đáng gờm ở vùng Vịnh, điều này đòi hỏi Tehran phải nhanh chóng thu hẹp khoảng cách công nghệ trước các đối thủ hơn bao giờ hết.
Su-35 có hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, động cơ AL-41F1S mạnh mẽ và khả năng điều hướng lực đẩy cao, được đánh giá là vượt bậc so với bất kỳ loại máy bay nào hiện có trong kho vũ khí của Iran.
Một số nguồn tin tiết lộ, đơn đặt hàng ban đầu của Iran có thể vượt quá hai chục chiếc Su-35 và các thỏa thuận tiếp theo có khả năng đẩy con số đó lên cao hơn nhiều. Nếu được xác nhận, điều này không chỉ định hình lại khả năng triển khai sức mạnh không quân của Iran, mà còn gây chấn động đến bối cảnh an ninh vốn đã mong manh của khu vực.
Thời điểm này rất quan trọng, bởi sự sụp đổ của chính phủ Syria – chốt chặn chiến lược của Iran, đã khiến Hezbollah dễ bị tổn thương và làm tăng nguy cơ xảy ra một cuộc tấn công phối hợp giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Israel. Trong khi đó, các đợt triển khai của Mỹ ở Trung Đông tiếp tục mở rộng, làm trầm trọng thêm mối lo ngại về an ninh của Tehran.
Su-35 ban đầu được thiết kế như một giải pháp tạm thời giữa máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư và thứ năm, nó chủ yếu dành cho mục đích xuất khẩu, do Nga cũng đang chuyển hướng sang máy bay phản lực tàng hình Su-57. Tuy nhiên, sự chậm trễ của chương trình Su-57 đã buộc Moskva phải đặt hàng số lượng lớn Su-35 cho lực lượng không quân của mình.
Mặc dù có kinh nghiệm thực chiến, nhưng chiếc máy bay này vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng nước ngoài do lệnh trừng phạt của phương Tây và áp lực ngoại giao. Thỏa thuận với Iran được kỳ vọng sẽ thay đổi số phận của chiếc máy bay này, có khả năng thổi luồng sinh khí mới vào chương trình.
Chi phí vận hành cũng là một mối quan tâm, bởi Su-35 đòi hỏi phải bảo trì nhiều. Tuy nhiên, chi phí nhân công và nhiên liệu thấp hơn của Iran có thể giảm bớt một số thách thức này, giúp một đội bay lớn hơn có thể khả thi trong dài hạn. Nếu những giao dịch mua này được thực hiện, việc sản xuất Su-35 có thể kéo dài đến tận những năm 2030.
Ảnh hưởng của Su-35
Đối với Tehran, đây không chỉ là việc lấp đầy khoảng trống trong lực lượng không quân đang già cỗi, mà còn là việc định hình lại mô hình không chiến của khu vực. Còn phải chờ xem là Tehran có kế hoạch tích hợp Su-35 vào chiến lược quân sự rộng lớn hơn của mình như thế nào. Học thuyết của Iran từ lâu đã nhấn mạnh vào chiến tranh bất đối xứng, tận dụng hệ thống tên lửa và máy bay không người lái để chống lại các đối thủ vượt trội về mặt công nghệ.
Tuy nhiên, việc đưa vào sử dụng máy bay chiến đấu hiệu suất cao có thể báo hiệu sự chuyển dịch sang cách tiếp cận thông thường hơn, có khả năng thay đổi cách Iran định vị vị thế trong các cuộc xung đột trong tương lai.
Hơn nữa, việc mua lại này đặt ra câu hỏi về chiến lược mua sắm dài hạn của Tehran. Liệu Su-35 có đóng vai trò là bước đệm để mua máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo hay không? Các đối thủ trong khu vực chắc chắn sẽ theo dõi chặt chẽ. Israel, với đội bay F-35 hùng mạnh và kinh nghiệm hoạt động, có thể tìm cách củng cố hơn nữa ưu thế trên không của mình.
Trong khi đó, những nỗ lực hiện đại hóa đang diễn ra của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm chương trình máy bay chiến đấu nội địa, có thể sẽ được đẩy nhanh hơn để ứng phó với năng lực ngày càng tăng của Iran.
Sự hiện diện của Su-35 trong tay Iran cũng có thể ảnh hưởng đến kế hoạch chiến lược của Mỹ, có khả năng thúc đẩy việc đánh giá lại lực lượng của nước này trong khu vực.
Một điều chắc chắn là: việc đưa Su-35 vào kho vũ khí của Iran không chỉ là một giao dịch quân sự mà còn là một tuyên bố địa chính trị. Khi Tehran hiệu chỉnh lại học thuyết không quân của mình, tác động của thỏa thuận này sẽ được cảm nhận vượt xa buồng lái của một máy bay chiến đấu đơn lẻ.
Quang Hưng
Đọc bài gốc tại đây.
