Từ chiến hạm thầm lặng tới đòn phản kích bí ẩn
Sau chiến dịch “Mạng nhện” của Ukraine – một cuộc tập kích ngoạn mục nhằm vào các căn cứ không quân chiến lược tại Siberia, nhiều ý kiến phương Tây vội vã khẳng định ưu thế tên lửa tầm xa của Moskva đã bị bẻ gãy.
Thực tế chiến trường cho thấy điều hoàn toàn ngược lại. Không quân Nga tuy chịu tổn thất, song vẫn duy trì khả năng tấn công chiến lược nhờ vào một nguồn hỏa lực đáng gờm khác, trong đó có lực lượng tàu ngầm vũ trang Kalibr.
Hạm đội biển Đen dù bị phong tỏa và đe dọa thường xuyên bởi UAV cảm tử, vẫn còn những “át chủ bài” ẩn mình dưới mặt biển. Đó là các tàu ngầm lớp Kilo và Yasen, mang theo tên lửa hành trình Kalibr 3M-14, loại vũ khí đã nhiều lần chứng minh sự hiệu quả tại Syria và giờ tiếp tục gieo rắc nỗi sợ cho Ukraine.
Tàu ngầm Petropavlovsk-Kamchatsky của Hạm đội Thái Bình Dương Nga phóng tên lửa hành trình Kalibr. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga)
Trong đợt chuẩn bị cho chiến dịch trả đũa, các tàu ngầm trang bị Kalibr đã được triển khai trở lại biển Đen, sẵn sàng tung đòn tấn công chớp nhoáng từ vị trí ngoài tầm quan sát của đối phương.
Dựa trên các nền tảng cũ thời Liên Xô như Granat (SS-N-21 Sampson), tên lửa Kalibr được phát triển bởi Viện thiết kế Novator và chính thức được đưa vào biên chế sau năm 2000. Biến thể 3M-14 dành cho tấn công mặt đất là loại Kalibr được sử dụng phổ biến nhất, mang tính tàng hình cao và có khả năng bay thấp chỉ cách mặt biển 20m. Tốc độ hành trình đạt Mach 0.8, tương đương gần 600 km/h, giúp nó dễ dàng lẩn tránh các hệ thống phòng không tiên tiến như Patriot hoặc Aegis.
Mắt thần dưới biển sâu
Kalibr được điều hướng bởi hệ thống dẫn đường quán tính INS, định vị vệ tinh GLONASS và địa hình số hóa TERCOM trong giai đoạn giữa, kết hợp radar chủ động hoặc đầu dò quang học trong pha cuối. Nhờ đó, Kalibr đạt độ chính xác cao, đủ để đánh trúng các mục tiêu chiến lược sâu trong lãnh thổ đối phương mà không cần phải đưa tàu hoặc máy bay vào vùng nguy hiểm.
Tầm bắn của tên lửa dao động từ 1.500 đến 2.500km tùy biến thể và quan trọng hơn là nó có thể mang đầu đạn thường hoặc hạt nhân, biến Kalibr thành một vũ khí đáng sợ.
Theo đánh giá của Cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR), Nga đang sở hữu khoảng 400 quả Kalibr, trong đó 100-200 quả thuộc biến thể phóng từ tàu ngầm. Con số này có thể chưa chính xác do mục đích chiến tranh tâm lý, song điều chắc chắn là Moskva đã ưu tiên duy trì và mở rộng kho dự trữ tên lửa này kể từ khi các oanh tạc cơ hạng nặng của họ bị tổn thất.
Với khả năng sản xuất hàng loạt đã được chứng minh trong thời chiến, kho tên lửa Kalibr của Nga có thể sẽ tăng gấp đôi trong vài tháng tới, đủ để bù đắp và thậm chí vượt xa sức mạnh mà lực lượng máy bay ném bom từng nắm giữ.
Không chỉ có biến thể tấn công mặt đất, Kalibr còn có phiên bản chống hạm với phần cuối bay siêu thanh, chuyên tiêu diệt tàu chiến. Tuy nhiên, trong bối cảnh Ukraine không có hải quân thực chiến, biến thể tấn công mặt đất vẫn là vũ khí chủ lực trong các chiến dịch của Nga.
Tàu ngầm lớp Kilo của Nga. (Ảnh: Reddit)
Rủi ro và thách thức
Kalibr không phải là không có điểm yếu. Tốc độ cận âm khiến nó có nguy cơ bị đánh chặn nếu bị phát hiện sớm. Dù bay thấp giúp nó né radar, nhưng một khi lọt vào vùng có hệ thống phòng không hiện đại, Kalibr vẫn có thể bị bắn hạ. Ngoài ra, sự phụ thuộc vào GLONASS khiến nó dễ bị tác động bởi các biện pháp gây nhiễu hoặc đánh lạc hướng tín hiệu vệ tinh.
Tuy nhiên, các hệ thống INS và TERCOM đóng vai trò dự phòng phần nào làm giảm phụ thuộc vào tín hiệu vệ tinh, bảo đảm độ chính xác tối thiểu trong điều kiện tác chiến điện tử khắc nghiệt.
Dẫu vậy, Kalibr vẫn là vũ khí “chết người” khi xét đến bức tranh tổng thể. Trong bối cảnh lực lượng không quân chiến lược Nga bị tổn thương bởi đòn đột kích táo bạo của Ukraine, Kalibr nổi lên như công cụ trả đũa hiệu quả nhất, vừa bí mật, vừa khó đối phó.
Việc các tàu ngầm Nga rình rập ở biển Đen và sẵn sàng khai hỏa từ dưới lòng biển khiến giới lãnh đạo quân sự Ukraine buộc phải căng mình đối phó với một mối đe dọa vô hình, có thể xuất hiện bất cứ lúc nào.
Nếu Moskva quyết định “dằn mặt” bằng Kalibr, không loại trừ khả năng Ukraine sẽ hứng chịu làn sóng tấn công quy mô lớn với độ chính xác cao, vào đúng thời điểm mà các hệ thống phòng không của Kiev bị phân tán và cạn kiệt. Trong cuộc xung đột mà mọi động thái đều được cân nhắc kỹ lưỡng, Kalibr chính là công cụ để Nga lấy lại cán cân răn đe, một thứ sức mạnh âm thầm nhưng chết chóc, như bóng ma dưới biển.
Đọc bài gốc tại đây.
