Nói thật là: Camera 200MP cũng chẳng để làm gì!

0

Trong vài năm trở lại đây, người dùng chứng kiến làn sóng chạy đua về thông số máy ảnh trên smartphone, đặc biệt là độ phân giải. Nếu 48MP từng được coi là “đỉnh cao”, thì 108MP rồi 200MP đã trở thành tiêu chuẩn mới trên nhiều flagship Android. Một số nguồn tin thậm chí còn khẳng định các hãng đang phát triển cảm biến 300MP, 600MP, chạm ngưỡng “mắt người” với độ phân giải ước tính khoảng 576MP.

Nhưng đặt một câu hỏi ngược lại: trong đời sống hàng ngày, có bao nhiêu người thực sự chụp và sử dụng ảnh ở độ phân giải 200MP? Câu trả lời có thể khiến nhiều người phải nhìn lại: camera 200MP hiện tại hầu như không mang lại khác biệt rõ rệt so với 50MP hay 108MP, ít nhất là với phần lớn người dùng phổ thông.

Từ khi nào cuộc chạy đua số “chấm” lại quan trọng tới vậy?

Năm 2019, Xiaomi Mi CC9 Pro ra mắt với cảm biến ISOCELL Bright HMX 108MP do Samsung phát triển, đánh dấu lần đầu tiên smartphone vượt mốc 100MP. Đây là bước ngoặt lớn trong ngành di động, mở màn cho trào lưu “thông số khủng” ở camera. Thực tế thì trước đó, camera 48MP và 64MP cũng đã xuất hiện tràn lan trên thị trường, nhưng cuộc đua về số “chấm” thực sự trở nên nở rộ kể từ thời điểm cảm biến 108MP được giới thiệu.

Hai năm sau, vào giai đoạn 2021 – 2022, các dòng điện thoại như Motorola Edge 30 Ultra, Xiaomi 12T Pro bắt đầu thương mại hóa cảm biến 200MP. Nổi bật nhất là Samsung ISOCELL HP1 và sau này là HP2, hai cảm biến 200MP phổ biến nhất hiện nay trên các mẫu điện thoại cao cấp.

Samsung Galaxy S23 Ultra và S24 Ultra đều sử dụng cảm biến 200MP (ISOCELL HP2) làm camera chính, cho phép chụp ảnh độ phân giải cao, hỗ trợ pixel binning và zoom kỹ thuật số. Có thể nói chính Samsung là người tiên phong flagship Android là phải có camera độ phân giải cao tới vậy

Không dừng ở 200MP, Samsung từng công bố kế hoạch phát triển cảm biến 576MP từ năm 2020, với kỳ vọng ra mắt trước năm 2025. Dù chưa thành hiện thực, thông tin này cho thấy các hãng vẫn nuôi tham vọng đạt đến độ phân giải “ngang tầm mắt người”.

Cùng thời điểm, các bộ xử lý di động như Snapdragon 8 Gen 2, Dimensity 9200 hay Exynos 2400 đều hỗ trợ camera lên tới 320MP, cho phép các hãng “sẵn sàng phần cứng” cho những bước nhảy tiếp theo.

Mặc dù các con số nghe rất ấn tượng, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, thị trường vẫn chưa ghi nhận bất kỳ cảm biến nào vượt qua mốc 200MP ở dạng thương mại hóa. Những chiếc điện thoại gắn mác 200MP phần lớn vẫn sử dụng chế độ mặc định chụp ảnh 12MP hoặc 50MP, nhờ vào công nghệ gộp điểm ảnh (pixel binning) để cải thiện khả năng chụp thiếu sáng.

Cảm biến 200MP, vì thế, trở thành một con số được quảng bá nhiều hơn là một tính năng thực sự hữu dụng. Việc nó tồn tại là có thật, nhưng việc người dùng có cần đến nó hay không, lại là một câu chuyện khác.

200MP, nhưng để làm gì?

Camera 200MP nghe có vẻ ấn tượng, nhưng về mặt kỹ thuật, nó đi kèm hàng loạt đánh đổi mà phần lớn người dùng không nhận ra.

Trước hết, để nhồi được 200 triệu điểm ảnh vào một cảm biến kích thước chỉ khoảng 1/1.3 inch, mỗi điểm ảnh (pixel) phải có kích thước cực kỳ nhỏ, thường là 0,64µm hoặc thấp hơn. Kích thước pixel càng nhỏ thì khả năng thu nhận ánh sáng càng kém, dẫn đến hiện tượng nhiễu (noise) trong điều kiện thiếu sáng, cũng như giảm chất lượng ảnh nói chung.

Để khắc phục, các hãng buộc phải dùng kỹ thuật pixel binning, tức là gộp nhiều pixel nhỏ thành một pixel lớn hơn để tăng khả năng thu sáng. Ví dụ, cảm biến ISOCELL HP2 của Samsung (dùng trên Galaxy S23 Ultra) cho phép gộp 4, 9, hoặc thậm chí 16 pixel lại với nhau. Kết quả, ảnh chụp thực tế thường chỉ ở độ phân giải 12MP hoặc 50MP, không phải 200MP như quảng cáo.

Bên cạnh đó, ảnh chụp 200MP thật sự (nếu bật chế độ chuyên dụng) thường có dung lượng lên đến 60 – 80MB/ảnh, đòi hỏi bộ nhớ lớn và xử lý hậu kỳ nặng nề, khiến thiết bị nóng lên và tiêu tốn pin đáng kể.

Về bản chất, 200MP tồn tại như một “dự trữ kỹ thuật số” để phục vụ việc crop ảnh hoặc zoom kỹ thuật số, chứ không phải để tạo ra bức ảnh chất lượng cao hơn.

Phần lớn người dùng smartphone hiện nay không có nhu cầu chụp ảnh độ phân giải cực cao. Các tình huống chụp ảnh phổ biến, từ chụp đồ ăn, phong cảnh, chân dung, tài liệu… đều hướng đến tốc độ, màu sắc đẹp, HDR tốt, khả năng xử lý trong môi trường phức tạp, chứ không phải độ chi tiết cực đoan.

Hơn nữa, ảnh chụp từ điện thoại thường được sử dụng để chia sẻ qua mạng xã hội như Facebook, Instagram, Zalo, nơi ảnh bị nén mạnh, giới hạn độ phân giải tối đa vài MP; lưu trữ trên điện thoại với dung lượng có hạn, khiến những bức ảnh nặng 50MB trở nên phi lý hay xem trên màn hình smartphone, vốn chỉ có độ phân giải FHD+ hoặc 2K, không đủ để thể hiện chi tiết 200MP.

Cũng rất hiếm người dùng in ảnh khổ lớn (từ 1 mét trở lên), tình huống hiếm hoi có thể tận dụng độ phân giải 200MP. Ngay cả nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp cũng chỉ dùng cảm biến 40 – 60MP là đủ cho in offset khổ A1.

Một trong những ứng dụng có thể kể đến của cảm biến 200MP là cung cấp dữ liệu cho các thuật toán AI xử lý hình ảnh: tự động crop, nhận diện vật thể, chọn khung đẹp, tăng chi tiết khi zoom…

Tuy nhiên, phần lớn người dùng không quan tâm đến điều đó, và quan trọng hơn, họ không phân biệt được sự khác biệt giữa ảnh chụp 50MP và 200MP trong điều kiện sử dụng thông thường.

Cuối cùng, không thể phủ nhận rằng 200MP mang lại một lợi ích rất lớn… cho phòng marketing của các hãng điện thoại. Đó là một con số dễ quảng bá, dễ gây ấn tượng trên poster, trong khi người dùng thì ít khi kiểm chứng thực tế, chỉ cần nghe thấy “số to” là biết “xịn”, dù thực tế có khi chả bao giờ dùng tới chế độ chụp 200MP.

So sánh thẳng với máy ảnh chuyên nghiệp: 200MP vẫn là “trẻ con”

Một trong những lập luận phổ biến nhất để bênh vực camera 200MP trên smartphone là: “Độ phân giải càng cao, ảnh càng nét.” Điều đó đúng, nhưng chỉ đúng một phần rất nhỏ trong cả bức tranh nhiếp ảnh rộng lớn. Khi đặt cạnh các hệ thống máy ảnh chuyên nghiệp, sự thật về cảm biến smartphone mới dần lộ rõ: dù có 200 triệu điểm ảnh, nó vẫn đang chơi ở một “hạng cân” hoàn toàn khác.

Trước tiên là về kích thước cảm biến. Trong khi flagship smartphone như Galaxy S25 Ultra sở hữu cảm biến 200MP với kích thước khoảng 1/1.3 inch, thì các dòng máy ảnh như Fujifilm X-T5 (APS-C), Sony A7R V (full-frame) hay Fujifilm GFX100S (medium format) sử dụng cảm biến lớn hơn gấp nhiều lần. Cụ thể, cảm biến full-frame có diện tích lớn hơn cảm biến điện thoại đến gần 9 lần, còn medium format có thể lớn hơn gấp 15 lần. Khi có nhiều diện tích hơn để thu sáng, từng điểm ảnh sẽ có khả năng ghi nhận thông tin chính xác, ít nhiễu và nhiều chi tiết hơn. Trong khi đó, smartphone buộc phải chia nhỏ bề mặt cảm biến thành các pixel cực nhỏ (chỉ 0.64µm), vốn rất dễ bị giới hạn bởi nhiễu và hiện tượng mất chi tiết ở điều kiện thiếu sáng.

Không chỉ dừng ở phần cứng cảm biến, sự chênh lệch còn đến từ hệ thống ống kính. Máy ảnh chuyên nghiệp được thiết kế để thay đổi lens theo từng mục đích: chụp chân dung, sản phẩm, thể thao hay phong cảnh. Những ống kính này có khẩu độ lớn, chất lượng thấu kính cao, ít méo hình và kiểm soát viền tím tốt hơn. Trong khi đó, ống kính trên điện thoại, vì giới hạn về không gian, thường chỉ có tiêu cự cố định, khẩu độ nhỏ và cấu trúc quang học đơn giản hơn nhiều. Kết quả là ảnh từ smartphone dù có độ phân giải lớn, nhưng vẫn thiếu chiều sâu, thiếu bokeh tự nhiên và có xu hướng “gọt nét bằng phần mềm” nhiều hơn là tái tạo trung thực.

Một điều đáng lưu ý khác là: ngay cả nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp cũng không đòi hỏi độ phân giải quá cao. Hầu hết máy ảnh chuyên dùng cho studio, ảnh cưới hay thương mại hiện nay vẫn dừng ở mức từ 24 đến 45MP. Các dòng máy ảnh cao cấp như Sony A7R V với 61MP hay Fujifilm GFX100S với 102MP là trường hợp đặc biệt, dùng cho các tác vụ cần độ chi tiết cực lớn như in khổ A0, ảnh quảng cáo hoặc chụp hậu kỳ sâu. Còn trong đa số trường hợp, họ vẫn ưu tiên yếu tố xử lý ảnh, dải tương phản động, khả năng tái tạo màu và độ bền thiết bị hơn là… số “chấm”.

Điều này dẫn tới một kết luận rõ ràng: máy ảnh không chạy theo cuộc đua MP không phải vì các thiết bị này thiếu khả năng, mà vì bởi các hãng máy ảnh hiểu rõ giới hạn thực tế. Việc gia tăng độ phân giải không đồng nghĩa với ảnh đẹp hơn, mà có thể còn gây thêm hệ lụy về dung lượng lưu trữ, tốc độ xử lý và hiệu năng tổng thể.

Nếu nhìn nhận một cách công bằng, smartphone có camera 200MP là một thành tựu đáng ghi nhận. Nhưng để nói rằng nó “ngang ngửa” hay “đủ thay thế” máy ảnh chuyên nghiệp, thì đó vẫn là một nhận định quá vội vàng.

Khi nào 200MP mới thực sự có ích?

Dù phần lớn người dùng không cần đến ảnh 200MP, không thể phủ nhận rằng công nghệ này vẫn có chỗ đứng, nhưng trong những tình huống rất cụ thể, mang tính chuyên biệt. Nếu xét đúng bối cảnh sử dụng, cảm biến siêu độ phân giải này có thể phát huy thế mạnh rõ rệt mà các cảm biến phổ thông khó lòng đáp ứng.

Trường hợp đầu tiên là khi cần crop ảnh mạnh nhưng vẫn giữ lại chi tiết. Với ảnh 12MP, việc cắt lấy một phần nhỏ của khung hình đồng nghĩa với mất rất nhiều dữ liệu. Nhưng với ảnh gốc 200MP, người dùng hoàn toàn có thể crop sâu, lấy một phần nhỏ (ví dụ chỉ 1/10 khung hình) mà ảnh vẫn đạt chất lượng đủ tốt để chia sẻ hoặc in khổ nhỏ. Điều này có thể hữu ích trong một số tình huống đặc thù như chụp thể thao, động vật, hoặc khi không thể tiếp cận gần chủ thể.

Một ứng dụng khác là zoom kỹ thuật số, đặc biệt với những máy không có ống kính zoom quang học đủ mạnh. Dữ liệu 200MP cung cấp nguồn thông tin dồi dào để thuật toán phóng đại ảnh mà vẫn giữ được độ nét tương đối. Tất nhiên, chất lượng cuối cùng vẫn phụ thuộc vào khả năng xử lý hình ảnh của chip và phần mềm, nhưng việc có thêm dữ liệu từ cảm biến độ phân giải cao vẫn là một lợi thế.

Ngoài ra, trong một số trường hợp chuyên dụng, chẳng hạn như dò chi tiết trong ảnh kiến trúc, tài liệu lớn, bản vẽ kỹ thuật hoặc ảnh chụp nhóm đông người, cảm biến 200MP có thể giúp giữ được các chi tiết nhỏ như dòng chữ, họa tiết, biểu cảm khuôn mặt… mà cảm biến thông thường dễ làm mất.

Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng những tình huống trên không đại diện cho phần lớn nhu cầu người dùng phổ thông. Những ai thực sự cần ảnh độ phân giải cao như vậy thường là người có kinh nghiệm chụp, hiểu rõ các hạn chế kỹ thuật, sẵn sàng xử lý hậu kỳ và có thiết bị lưu trữ đủ lớn. Với số đông, đây vẫn là một tính năng “để đó là chính”, hiếm khi được bật lên sử dụng.

Quan trọng hơn, những lợi ích kể trên chỉ phát huy tối đa khi cảm biến 200MP được kết hợp với thuật toán AI mạnh, xử lý ánh sáng tốt và hệ thống ống kính đủ chất lượng. Nếu không có sự hỗ trợ từ các yếu tố này, ảnh 200MP chỉ là những tệp tin nặng nề, chiếm bộ nhớ mà không mang lại khác biệt đáng kể về chất lượng.

Vậy nên, dù không hoàn toàn vô dụng, cảm biến 200MP chỉ thực sự có ích với một số ít người dùng, trong một số ít tình huống, với một số điều kiện kỹ thuật nhất định. Và khi đặt trong tổng thể trải nghiệm thường ngày, lợi ích ấy là quá nhỏ để trở thành yếu tố quyết định.

Khi 200MP là con số… để ngắm

Camera 200MP không phải là một cú lừa. Đó vẫn là một thành tựu kỹ thuật, một nỗ lực ấn tượng trong việc thu nhỏ công nghệ vào một thiết bị chỉ nằm gọn trong túi quần. Nhưng khi nhìn vào bức tranh tổng thể, rất rõ ràng rằng phần lớn người dùng không thật sự cần đến, và thậm chí không sử dụng đến, khả năng chụp ảnh ở độ phân giải đó.

Chụp ảnh đẹp chưa bao giờ chỉ phụ thuộc vào con số MP. Kích thước cảm biến, chất lượng ống kính, thuật toán xử lý, khả năng kiểm soát ánh sáng và màu sắc, đó mới là những yếu tố quyết định. Đáng tiếc, những yếu tố đó thì khó đo lường, khó trình bày lên poster quảng cáo, và càng khó để khiến người dùng bình thường quan tâm.

Vì vậy, camera 200MP tiếp tục tồn tại như một “chiêu bài” của tiếp thị: nó không dành cho người biết mình cần gì, mà dành cho người tin rằng số càng lớn thì càng tốt. Vấn đề nằm ở chỗ: niềm tin ấy có thể sai, và thường là sai nhưng không phải ai cũng nhận ra.

Cuối cùng, mỗi người dùng đều có quyền lựa chọn thiết bị phù hợp với nhu cầu của mình. Có người cần cảm biến lớn để crop chi tiết, có người thích số to để yên tâm rằng mình đang sở hữu công nghệ “đỉnh”. Nhưng cũng có không ít người, sau một thời gian sử dụng, nhận ra rằng chưa một lần họ chụp ở chế độ 200MP, và cũng chưa từng thấy nó tạo ra khác biệt nào đáng kể.

Đó là lý do vì sao, nếu cần nói một câu thật lòng, thì sẽ là: “Sau tất cả, camera 200MP có lẽ cũng chẳng để làm gì”.

Liệu bạn đã bao giờ thực sự cần đến ảnh chụp 200MP chưa?

Đọc bài gốc tại đây.