Con trai tôi năm học mới này lên lớp 9. Tuổi này, như nhiều phụ huynh biết, không còn dễ nói chuyện như hồi tiểu học, cũng chưa đủ lớn để tâm sự kiểu người lớn. Thế nên tôi quý lắm mỗi khi con chủ động trò chuyện.
Mấy hôm trước, tôi đang ở bếp nấu cơm thì con từ phòng đi ra, chống tay lên bàn ăn:
– Mẹ ơi, con đang nghĩ nếu thi lên chuyên Lý mà không đỗ thì sao nhỉ?
Tôi không quay lại, tay vẫn đảo nồi canh, đáp luôn: – Không đỗ thì học lớp thường chứ sao.
Tôi vẫn tiếp tục nấu ăn, vẫn nghe con nói nhưng rồi đột nhiên nó buông một câu đầy giận rồi: “Mẹ không chịu nghe à” rồi đi về phòng. Đến lúc ăn cơm, nó không nói thêm một câu nào. Đến buổi tối lúc con chuẩn bị ngủ, tôi mới qua phòng hỏi:
– Lúc nãy con hỏi mẹ chuyện thi cử, mẹ trả lời hơi vội. Giờ mẹ muốn nghe lại.
Con quay sang, hơi ngập ngừng:
– Con thấy mình học rất nhiều mà vẫn thua kém nhiều bạn. Con biết nếu không đỗ thì cũng không sao, nhưng… con vẫn sẽ rất buồn. Cảm giác thua kém các bạn.
Tôi không vội đáp lại. Chỉ lặng lẽ ngồi nghe con kể. Con nói về đề thi khó, về những bạn đã học trước cả năm, và cả nỗi sợ sẽ làm bố mẹ thất vọng – dù vợ chồng tôi chưa bao giờ đặt nặng thành tích lên con.
Tôi nghe, rồi chợt giật mình. Hóa ra, con đã có quá nhiều điều cần chia sẻ, nhưng tôi thì lại thường xuyên phản ứng vội vàng, như thể những lo lắng của con chỉ là chuyện nhỏ nhặt.
Phim Sex Education
Tối đó, sau khi con ngủ, tôi nằm trằn trọc mãi. Tự dưng tôi nhớ lại một cảnh trong bộ phim Sex Education mà mình đã xem vào hè năm ngoái. Tuy là một bộ phim với bối cảnh chính xảy ra ở trường học nhưng rất nhiều câu chuyện về gia đình được khắc họa.
Và một câu nói của nam chính Otis với mẹ khiến tôi rất ấn tượng. “Con muốn mẹ đừng chỉ nghe cho có, mà hãy thực sự lắng nghe”, Otis nói.
Tôi bỗng thấy câu thoại ấy không chỉ dành cho người mẹ trong phim, mà còn dành cho chính tôi – và nhiều bậc cha mẹ ngoài đời thực. Thực tế, trong cuộc sống, cả tôi và nhiều bậc cha mẹ khác đang mắc 1 tật xấu: Đó là không thực sự lắng nghe con cái chia sẻ. Cũng vì vậy mà nhiều bậc cha mẹ không thể thực sự kết nối, hiểu con.
Từ hôm đó, tôi tự nhắc mình: khi con nói, hãy dừng lại. Không phải vì câu chuyện nào của con cũng đặc biệt, mà vì việc con chịu nói ra đã là điều đặc biệt rồi.
Trẻ con không cần cha mẹ giải quyết mọi vấn đề thay mình. Điều chúng cần, đôi khi chỉ là có người ngồi xuống, thực sự lắng nghe bằng cả sự quan tâm.
Lắng nghe không phải để kiểm soát, cũng không phải để phản bác, mà để kết nối. Để con biết: có một nơi con được tin tưởng, được tôn trọng và được là chính mình.
Vì nếu chính cha mẹ còn không lắng nghe, thì con sẽ tìm ai để chia sẻ những điều quan trọng nhất trong lòng? Và nếu bây giờ không nghe, thì sau này, khi con không còn muốn nói nữa, chúng ta có kịp không?
Đọc bài gốc tại đây.
