Nội dung chính
Tên lửa Iran xuyên thủng “vòm sắt” Israel
Chỉ trong vòng 24 giờ sau khi Israel bất ngờ tung đòn không kích vào lãnh thổ Iran hôm 13/6, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã đáp trả bằng loạt tên lửa đạn đạo tầm xa nhắm vào các mục tiêu quân sự then chốt của Tel Aviv.
Mục tiêu gồm tổ hợp phòng không HaKiyra, các căn cứ không quân, sở chỉ huy Bộ Quốc phòng và nhiều công trình quân sự khác trên toàn lãnh thổ Israel. Tiếp nối tên lửa, các máy bay không người lái tấn công cũng xuất hiện, khiến hệ thống phòng thủ đa tầng của Israel lần đầu tiên bị đẩy vào trạng thái báo động đỏ trên diện rộng.
Theo tiết lộ từ các quan chức Mỹ giấu tên đăng trên Washington Post, hệ thống THAAD và Patriot đã được kích hoạt để đối phó với các tên lửa của Iran. Đáng chú ý, một tàu khu trục Arleigh Burke thuộc Hải quân Mỹ hoạt động ở phía đông Địa Trung Hải cũng được cho là đã tham gia đánh chặn, cùng lúc Mỹ cấp tốc điều thêm lực lượng đến khu vực để hỗ trợ Tel Aviv.
Mặc dù Quân đội Israel siết chặt kiểm soát truyền thông, nhiều đoạn video và hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy mức độ tàn phá của đòn tấn công Iran vượt xa dự đoán ban đầu. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về năng lực đánh chặn thực tế của hệ thống phòng không liên hợp Mỹ-Israel.
THAAD liệu có thể cản Iran?
THAAD được triển khai lần đầu tại Israel vào tháng 10/2023, sau khi Tehran và lực lượng Houthi ở Yemen nhiều lần chứng minh khả năng phóng tên lửa hành trình và đạn đạo tầm xa đánh trúng các mục tiêu chiến lược của Tel Aviv.
Hệ thống này được thiết kế để đánh chặn tên lửa trong pha bay cuối ở độ cao lớn và từng được kỳ vọng sẽ gia cố đáng kể “vòng sắt” của Israel. Tuy nhiên, chính trận đánh đầu tiên của THAAD đã làm dấy lên những nghi ngờ sâu sắc. Ngày 26/12/2023, hệ thống này được kích hoạt nhằm đánh chặn một quả tên lửa từ Yemen bay về phía lãnh thổ Israel nhưng đã thất bại hoàn toàn.
Với tầm đánh khoảng 200km và phương thức đánh chặn va chạm trực tiếp (hit-to-kill) không sử dụng đầu nổ, THAAD chỉ bao phủ được phạm vi giới hạn – khoảng 11% diện tích mà hệ thống S-500 của Nga có thể bảo vệ.
Dù giới hạn này không ảnh hưởng nhiều trong bối cảnh bảo vệ một quốc gia nhỏ như Israel hay căn cứ Mỹ ở Guam, nó lại cho thấy điểm yếu rõ rệt trong các kịch bản phòng thủ khu vực mở rộng hơn. Không những vậy, việc THAAD chỉ sử dụng duy nhất một loại tên lửa đánh chặn cũng khiến hệ thống này không thể tạo ra lớp phòng không đa tầng tối ưu, như những gì mà S-300, S-400 hay S-500 của Moskva đang triển khai.
Mạng lưới phòng không đa tầng
Chiến lược phòng thủ tên lửa của Israel từ lâu đã dựa vào một mạng lưới phòng không nhiều lớp gồm Iron Dome, David’s Sling, Arrow, Barak 8 và THAAD. Về lý thuyết, sự kết hợp này sẽ tạo thành một “mạng lưới hủy diệt” có thể tiêu diệt mọi loại đạn đạo, hành trình và UAV từ xa.
Tuy nhiên, thực tế đang chứng minh điều ngược lại. Những quả tên lửa tầm xa tiên tiến hơn từ Iran đang lần lượt xuyên thủng từng lớp khiên, dù các khẩu đội phòng không Israel đã phóng nhiều tên lửa đánh chặn để đối phó – nhưng vẫn không ngăn được các vụ nổ xảy ra ngay tại thủ đô Tel Aviv.
Chuyên gia quốc phòng cảnh báo rằng, nếu những cuộc tấn công tương tự tiếp diễn với quy mô lớn hơn, khả năng phòng không của Israel sẽ nhanh chóng bị bão hòa, bất chấp sự hậu thuẫn trực tiếp từ Mỹ. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi Iran sở hữu kho tên lửa đạn đạo lớn nhất Trung Đông, bao gồm các dòng Fateh, Shahab và Kheibar Shekan, được tối ưu hóa để đánh lừa radar và xuyên thủng các hệ thống đánh chặn hiện đại.
Việc THAAD từng thất bại trong các cuộc đánh chặn từ Yemen chỉ càng làm rõ thêm giới hạn của hệ thống này trong bối cảnh đối đầu với các đòn tấn công phối hợp tên lửa – UAV – tác chiến điện tử như Iran đang thể hiện. Mặc dù Mỹ kỳ vọng phối hợp THAAD cùng các hệ thống như AEGIS trên tàu chiến và David’s Sling trên mặt đất có thể tạo ra một vành đai phòng không “bất khả xâm phạm”, nhưng hiệu quả thực tế sau loạt tấn công của Iran đang là dấu hỏi rất lớn.
Quang Hưng (Theo Military Watch)
Đọc bài gốc tại đây.
