Trang Firstpost (Ấn Độ) ngày 11/6 đưa tin, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đánh giá lại thỏa thuận quốc phòng AUKUS mà cựu Tổng thống Joe Biden đã ký với Australia và Vương quốc Anh cho phép Australia mua tàu ngầm hạt nhân được trang bị vũ khí thông thường.
Vào ngày 13/3/2023, Tổng thống Mỹ vào thời điểm đó Joe Biden, Thủ tướng Australia Anthony Albanese và Thủ tướng Anh khi đó Rishi Sunak có bài phát biểu về quan hệ đối tác AUKUS tại Căn cứ Hải quân Point Loma ở San Diego, California, Mỹ. Ảnh: Reuters
Do Lầu Năm Góc dẫn đầu, cuộc đánh giá này có thể khiến Australia cảm thấy bất an vì nước này coi trọng thỏa thuận tàu ngầm đó trong bối cảnh lo ngại lớn dần về sự hiện diện quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Động thái này của Mỹ cũng có thể làm phức tạp thêm chiến lược quốc phòng của Anh, vì AUKUS đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch mở rộng hạm đội tàu ngầm của nước này.
“Chúng tôi đang xem xét AUKUS như một phần của việc đảm bảo rằng sáng kiến này của chính quyền tiền nhiệm phù hợp với chương trình nghị sự ‘Nước Mỹ trên hết’ của Tổng thống”, một quan chức trong chính quyền Tổng thống Trump cho biết về động thái đánh giá lại thỏa thuận, được tờ Financial Times (Anh) đưa tin.
”Bất kỳ thay đổi nào về cách tiếp cận của chính quyền đối với AUKUS sẽ được thông báo qua các kênh chính thức, vào thời điểm thích hợp”, quan chức Mỹ nói.
Tàu ngầm quân sự Mỹ là mặt hàng khan hiếm
Theo Firstpost, thỏa thuận AUKUS được công bố vào năm 2021 để giải quyết những lo ngại chung về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc, cho phép Australia mua tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân và các vũ khí tiên tiến khác như tên lửa siêu thanh.
Trong số các quan chức chính sách cấp cao trong chính quyền Tổng thống Trump hoài nghi về thỏa thuận AUKUS có Elbridge Colby – Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách chính sách.
Trong một cuộc trao đổi với nhóm nghiên cứu Policy Exchange (Anh) vào năm 2024, ông Colby từng cảnh báo rằng tàu ngầm quân sự của Mỹ là một mặt hàng khan hiếm, quan trọng, và ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ không thể sản xuất đủ để đáp ứng nhu cầu trong nước.
Theo ông Colby, những tàu ngầm này cũng sẽ đóng vai trò trung tâm trong chiến lược quân sự của Mỹ trong bất kỳ cuộc đối đầu nào với Trung Quốc ở “Chuỗi đảo thứ nhất” – bao gồm một nhóm các đảo trong đó có Đài Loan, Okinawa, Philippines.
“Tôi lo ngại tại sao chúng ta lại từ bỏ tài sản quý giá này khi chúng ta cần nó nhất”, ông Colby nói.
Firstpost đưa tin, hiện chỉ có 6 quốc gia vận hành tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân: Mỹ, Anh, Nga, Trung Quốc, Pháp và Ấn Độ. Theo thỏa thuận AUKUS, Australia sẽ gia nhập nhóm độc quyền này vào năm 2032, khi dự kiến sẽ nhận được tàu ngầm lớp Virginia từ Mỹ.
Trước đó, Mỹ và Anh sẽ bắt đầu triển khai luân phiên tàu ngầm của họ tại một căn cứ hải quân của Australia ở bang Tây Australia, bắt đầu từ năm 2027.
Sau đó, Australia và Anh sẽ cùng nhau thiết kế và chế tạo tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp mới với sự hỗ trợ của Mỹ. Chiếc đầu tiên trong số này dự kiến sẽ được chuyển giao cho Anh vào cuối những năm 2030, và cho Australia vào đầu những năm 2040.
Theo thỏa thuận AUKUS, Australia dự kiến sẽ nhận được tàu ngầm lớp Virginia từ Mỹ vào năm 2032. Ảnh: Naval Technology
Trong khi Australia vẫn chưa xác nhận liệu tàu ngầm của mình có tham gia vào một cuộc xung đột tiềm tàng giữa Mỹ và Trung Quốc hay không, các chuyên gia chỉ ra mối quan hệ quân sự lâu dài của nước này với Washington là một dấu hiệu cho thấy khả năng liên minh.
“Tôi nghĩ chúng ta [Mỹ] có thể đặt cược một cách hợp lý rằng Australia sẽ ở đó với chúng ta trong trường hợp xảy ra xung đột”, ông Colby nói vào năm ngoái.
Phát biểu tại Quốc hội Mỹ vào ngày 10/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết: “Chúng tôi đang có những cuộc trao đổi thẳng thắn với các đồng minh của mình.”
Nói về Australia, ông Hegseth cho biết: “Chúng tôi muốn đảm bảo rằng những khả năng đó là một phần trong cách họ sử dụng tàu ngầm nhưng cũng là cách họ liên kết với chúng tôi với tư cách là đồng minh.”
Australia hạ thấp mối lo ngại
Trong khi đó, hãng truyền thông ABC (Australia) đưa tin vào ngày 12/6 rằng, Bộ trưởng Quốc phòng Australia Richard Marles đã hạ thấp mối lo ngại rằng Mỹ sẽ xem xét lại thỏa thuận AUKUS, khẳng định rằng đây là một bước đi “tự nhiên” và sẽ không đe dọa đến việc mua tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Ông Marles cho biết bản thân vẫn “rất tự tin” rằng AUKUS sẽ được thực hiện và cho rằng việc xem xét lại của Mỹ không khác gì so với việc xem xét lại chiến lược quốc phòng của Australia, coi AUKUS là điều hiển nhiên, và một cuộc xem xét gần đây của Anh.
“Đó là điều hoàn toàn tự nhiên đối với một chính quyền mới … Đó chính xác là những gì chúng tôi đã làm”, ông Marles nói với ABC. “Có một kế hoạch ở đây. Chúng tôi đang tuân thủ và chúng tôi sẽ thực hiện kế hoạch đó”.
Bộ trưởng Quốc phòng Australia cho biết nước này đã được thông báo trước về cuộc đánh giá này và chính phủ Australia vẫn tự tin vào sự ủng hộ “rõ ràng và nhất quán” của chính quyền Trump đối với AUKUS.
“Tôi rất tin tưởng rằng điều này sẽ xảy ra. Có một thỏa thuận cấp hiệp ước giữa ba nước chúng ta, và đó là một thỏa thuận mà chúng tôi đã và đang theo đuổi với tốc độ nhanh chóng”, ông Marles nói.
(Theo Firstpost, ABC)
Đọc bài gốc tại đây.
