Ngày 30/5/2025, Đặc sứ Mỹ Steve Witkoff đã đề xuất một khuôn khổ mới để giải quyết cuộc xung đột giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza. Israel chấp thuận, còn Hamas cho rằng đề xuất này không đáp ứng được các yêu cầu của Palestine.
Sau hai tháng ngừng bắn, giữa tháng 3/2025, Israel đã nối lại các cuộc tấn công Dải Gaza, tuyên bố mục tiêu là tiêu diệt Hamas và giải thoát các con tin vẫn đang bị giam giữ.
Sáng kiến của Đặc phái viên Mỹ về xung đột Israel – Hamas
Theo sáng kiến này, sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn trong vòng 60 ngày, tất cả 58 con tin còn lại sẽ được trao trả cho Israel. Theo ước tính của Israel, hiện vẫn còn 58 con tin, trong số đó 20 còn sống và 38 người khác được cho là đã chết.
Trong tuần đầu, Hamas sẽ trao trả 10 con tin còn sống và thi thể của 18 người đã chết theo hai giai đoạn (5 người còn sống và 9 người đã chết vào ngày ngừng bắn đầu tiên, 5 người còn sống và 9 người đã chết còn lại sẽ được trao trả sau bảy ngày. 30 con tin còn lại sẽ được trao trả cho Israel sau khi đạt được thoả thuận ngừng bắn vĩnh viễn.
Đổi lại, Israel sẽ trao trả cho Hamas 125 tù nhân bị kết án chung thân và 1.111 người bị giam giữ sau ngày 7/19/2023 và 180 thi thể của những người đã chết. Israel cũng sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về các tù nhân Palestine bị giam giữ kể từ ngày 7/19/2023.
Viện trợ nhân đạo sẽ được đưa vào Gaza ngay sau khi Hamas đồng ý ngừng bắn.
Bất kỳ thỏa thuận nào đạt được liên quan đến viện trợ cho dân thường sẽ được tôn trọng trong thời hạn của thỏa thuận. Viện trợ sẽ được phân phối thông qua các kênh của Liên Hợp Quốc và Hội Trăng lưỡi liềm đỏ.
Tất cả các hoạt động quân sự của Israel tại Gaza sẽ chấm dứt khi thỏa thuận có hiệu lực. Trong những ngày trao đổi những người bị giam giữ, hàng ngày sẽ có lệnh ngừng bay trong 12 giờ cả quân sự lẫn trinh sát tại Dải Gaza.
Các cuộc đàm phán về thỏa thuận ngừng bắn vĩnh viễn sẽ bắt đầu vào ngày thứ mười, Hamas sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về tất cả các con tin còn lại. Quân đội Israel sẽ rút về các vị trí mà họ đã nắm giữ trước Chiến dịch Bảo vệ Biên giới, nghĩa là Israel sẽ vẫn ở Hành lang Philadelphia nhưng rút khỏi Hành lang Mamurg, nơi mà Thủ tướng Benjamin Netanyahu mô tả là “Philadelphia 2”.
Nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn vĩnh viễn, thì tất cả các tù nhân còn sống và thi thể còn lại sẽ được trao trả cho Israel. Nếu các cuộc đàm phán không thành công, Israel sẽ tiếp tục các hoạt động quân sự hoặc kéo dài thời gian đàm phán và ngừng bắn để đổi lấy việc thả thêm con tin.
Mỹ, Ai Cập và Qatar sẽ đứng ra đảm bảo lệnh ngừng bắn trong 60 ngày và tham gia đàm phán để đạt được thỏa thuận ngừng bắn vĩnh viễn.
Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff sẽ trực tiếp giám sát các cuộc đàm phán. Tổng thống Trump đảm bảo việc Israel tuân thủ lệnh ngừng bắn và đích thân công bố thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời cam kết đảm bảo các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục cho đến khi đạt được thỏa thuận cuối cùng.
Israel: Chúng tôi chấp nhận đề xuất, nhưng…
Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố đồng ý với đề xuất của ông Witkoff về Gaza. Tuy nhiên, ông đòi thả tất cả 10 tù nhân còn sống và 18 thi thể trong ngày đầu tiên, một điều kiện bị các nhà đàm phán Palestine bác bỏ, vì lo ngại Israel sẽ ngay lập tức nối lại cuộc tấn công và Gaza.
Ông nói: “Chúng tôi chấp nhận đề xuất của Witkoff, tuy nhiên, chúng tôi không tin Hamas sẽ thả con tin cuối cùng và do đó chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi Hamas bị tiêu diệt, và chúng tôi sẽ không rời khỏi Dải Gaza cho đến khi tất cả các con tin nằm trong tay chúng tôi”.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: Reuters
Đề xuất của ông Witkoff đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ các bộ trưởng cực hữu trong chính phủ liên hiệp của Thủ tướng Netanyahu. Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich cho rằng, thay vì hoà giải với Hamas, cần phải “siết chặt thòng lọng quanh cổ” những người theo chủ nghĩa Hồi giáo cho đến khi họ đầu hàng hoàn toàn.
Bộ trưởng Định cư Orit Shtrok nói, những người theo chủ nghĩa cực đoan Palestine hiện đang “quỳ gối” nên Israel “không nên đầu hàng”.
Trong khi đó, thủ lĩnh đảng đối lập Yesh Atid (23 trong số 120 ghế trong quốc hội Knesset) Yair Lapid đã kêu gọi chính quyền Israel “công khai và ngay lập tức” chấp nhận đề xuất hòa bình của Mỹ, hứa sẽ cung cấp cho ông Netanyahu một “mạng lưới an toàn” nếu các đồng minh trong chính phủ liên hiệp của ông rời khỏi chính phủ sau khi một thỏa thuận được ký kết.
Hamas: Không bác bỏ đề xuất, nhưng…
Ngày 31/5/2025, Hamas đã gửi thư phản hồi về đề xuất ngừng bắn ở Dải Gaza của Đặc phái viên Witkoff.
Hamas cho biết không bác bỏ đề nghị của Witkoff, nhưng nêu rõ mục tiêu cuối cùng phải là “ngừng bắn vĩnh viễn, rút toàn bộ quân Israel khỏi Dải Gaza và đảm bảo dòng viện trợ cho người dân Palestine được đưa vào Dải Gaza”.
Đối với 10 tù nhân còn sống, 4 người sẽ được thả vào ngày đầu tiên, 2 người vào ngày thứ 30 và 4 người vào ngày thứ 60. Đối với các thi thể, Hamas sẽ trao trả 10 thi thể vào ngày đầu tiên, 6 người vào ngày 30 và 6 người vào ngày 60.
Đổi lại, lực lượng Israel sẽ rút về các vị trí mà họ kiểm soát trước ngày 2/3/2025, tức là thời điểm thoả thuận ngừng bắn lần trước hết hạn.
Hamas cho rằng, việc ông Witkoff đòi thả con tin ngay tuần đầu tiên cho thấy sự thiếu thiện chí. Trước đây, ngay sau khi nhận được các con tin, Israel đã nối lại cuộc tấn công toàn diện và phá hoại thỏa thuận.
Đề xuất của ông Witkoff không có lời cam kết nào về nghĩa vụ của Israel trong việc chấm dứt chiến tranh. Israel sẵn sàng chấp nhận các điều khoản ngừng bắn 60 ngày mà không cam kết chấm dứt chiến tranh. Trong khi đó, mới đây Israel còn đưa ra kế hoạch chiếm giữ lâu dài hầu hết Dải Gaza.
Hamas cho biết, họ bị “phản bội” hai lần. Lần đầu, khi Israel vi phạm thỏa thuận ngày 2/3/2025, áp đặt lệnh phong tỏa Gaza, sau đó họ tiếp tục cuộc tấn công lớn với sự ủng hộ hoàn toàn của Witkoff và chính quyền Mỹ. Lần thứ hai, khi Hamas thả con tin Israel gốc Mỹ Aidan Alexander với kỳ vọng nhận được viện trợ nhân đạo và một cách tiếp cận mới đối với các cuộc đàm phán, nhưng điều đó đã không xảy ra.
Phong trào này kêu gọi khôi phục hoàn toàn các lĩnh vực điện, nước, vệ sinh, thông tin liên lạc và đường bộ, cùng với việc khôi phục các dịch vụ tại bệnh viện, trung tâm y tế, trường học. Hamas cũng kêu gọi tự do đi lại qua cửa khẩu Rafah với Ai Cập và khôi phục các hoạt động thương mại.
Witkoff: “Hoàn toàn không thể chấp nhận được”
Đặc phái viên Steve Witkoff, người đưa ra sáng kiến mới nhất về ngừng bắn giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza cho biết phản ứng của Hamas đối với đề xuất này là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”.
Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff. Ảnh: Reuters
Ông nói thêm: “Hamas phải chấp nhận đề xuất khung mà chúng tôi đã đưa ra làm cơ sở cho các cuộc đàm phán trực tiếp mà chúng tôi có thể bắt đầu ngay trong tuần này. Đây là cách duy nhất chúng ta có thể hoàn tất thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 60 ngày trong những ngày tới, trong đó một nửa số con tin còn sống và một nửa số người chết được trả về cho gia đình họ, và qua đó chúng ta có thể tiến hành các cuộc đàm phán thực chất một cách thiện chí để đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn”.
Cuộc xung đột ở Dải Gaza cần phải có một giải pháp công bằng và toàn diện. Bất cứ một giải pháp nào cho cuộc xung đột Israrel – Hamas cũng phải bao gồm việc ngừng bắn toàn vĩnh viễn, chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Dải Gaza, trước mắt các con tin và những người bị giam giữa của cả hai phía phải đước trao trả.
Đọc bài gốc tại đây.
