Nhắc đến những “con đường dưới lòng đất” nổi tiếng ở Việt Nam, chắc chắn phần đông du khách sẽ nghĩ ngay tới địa đạo Củ Chi, TP.HCM. Thế nhưng ít ai biết rằng, còn có một địa đạo khác nữa với câu chuyện ly kỳ không kém, được ví như “ngôi làng dưới lòng đất”, nhân chứng cho một thời lịch sử hào hùng ở Quảng Trị.
Đây là địa đạo Vịnh Mốc, thuộc thôn Vịnh Mốc, xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Công trình bao gồm các đường hầm chằng chịt được đào sâu dưới lòng đất, là nơi ẩn náu, sinh sống của quân và dân ta trong giai đoạn từ 1965 – 1972.
Ảnh MiA
“Ngôi làng dưới lòng đất” đủ cho hơn 1000 người sinh sống
Theo thông tin từ Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị, địa đạo Vịnh Mốc là công trình tiêu biểu nhất trong 114 địa đạo trên toàn huyện Vĩnh Linh. Địa đạo được đào trong khoảng 2 năm, từ 1965 đến 1967.
Đây là một hệ thống hầm ngầm sâu trong lòng đất, dài hơn 1km gồm 3 tầng với chiều dài, rộng, chiều cao cũng như độ sâu ở các tầng là khác nhau. Có tất cả 13 cửa ra vào ở địa đạo Vịnh Mốc. Trong đó có 6 cửa thông lên đồi và 7 cửa thông ra hướng biển.
Hầm được thiết kế với các ngách nhỏ, có không gian sinh sống của người dân, kho vận vũ khí đạn dược, lương thực, có cả hội trường để sử dụng làm nơi hội họp, xem phim, biểu diễn văn nghệ. Ngoài ra còn là một số công trình khác như bảng tin, nhà hộ sinh, nhà vệ sinh, trạm phẫu thuật, trạm xá, bếp nấu ăn và 3 giếng nước.
2 trong số 13 cửa của địa đạo Vịnh Mốc (Ảnh Du lịch Quảng Trị)
Sơ đồ cấu trúc địa đạo Vịnh Mốc (Ảnh Địa Đạo Vịnh Mốc)
Theo các chuyên gia ước tính, địa đạo Vĩnh Mốc đủ để cả một ngôi làng với 300 nhân khẩu cùng ẩn náu. Có thời điểm cao nhất con số có thể lên tới 1200 nhân khẩu. Chính bởi những đặc điểm trên, địa đạo được ví như một “ngôi làng dưới lòng đất” giữa vùng đất Quảng Trị anh hùng.
“Địa đạo đã chở che, bảo toàn mạng sống cho người dân Vịnh Mốc”, trích lời giới thiệu trên trang chủ của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị. Đặc biệt, trong gần 2000 ngày đêm trong lòng địa đạo, quân và dân Vịnh Mốc đã tạo nên một huyền thoại về sức sống kỳ diệu và ý chí quả cảm của con người. Ngay tại địa đạo này, đã có 17 em bé được chào đời.
Nói về địa đạo Vịnh Mốc, trong bộ phim tài liệu “Một thế giới bên dưới cuộc chiến: Bí mật địa đạo Việt Nam”, nữ đạo diễn người Hà Lan Janet Gardner đã viết rằng: “Những năm 1965, người dân ở một tỉnh miền Trung Việt Nam (tỉnh Quảng Trị – PV) đứng ở tuyến đầu của một cuộc chiến tranh ngày càng tàn khốc. Với họ, chiến tranh đã trở thành một cuộc đấu tranh để sinh tồn. Nhưng thay vì lựa chọn chạy trốn khỏi ngôi làng của tổ tiên, họ lại kiến tạo nên một loạt đường hầm, kiến tạo nên một thế giới bên dưới cuộc chiến”.
Giếng nước ở địa đạo Vịnh Mốc (Ảnh Báo Lao Động)
Năm 2018, những hình ảnh ấn tượng về địa đạo Vịnh Mốc được hãng tin AFP của Pháp đăng tải trong 1 bài viết, thể hiện sự ấn tượng về một công trình “nằm dưới lòng đất” của quân và dân ta thời kháng chiến. Năm 1976, địa đạo Vịnh Mốc chính thức được công nhận là Di tích Quốc gia và được đưa vào danh mục các di tích đặc biệt quan trọng. Đến năm 2014, nơi này được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt.
Đến Quảng Trị trải nghiệm địa đạo Vịnh Mốc
Hiện nay, địa đạo Vịnh Mốc là một trong những điểm tham quan thu hút đông đảo du khách, đặc biệt là các du khách nước ngoài khi tới Quảng Trị. Tới đây, không chỉ được mắt thấy tai nghe những câu chuyện về một thời chiến đầu hào hùng của quân và dân ta, du khách còn được trực tiếp trải nghiệm địa đạo.
Đi theo những lối nhỏ bên dưới hầm dưới lòng đất, du khách như được hiểu rõ hơn về cuộc sống gian khổ thời bấy giờ. Bên dưới địa đạo hiện nay còn được bài trí thêm tượng, tiểu cảnh, giúp du khách dễ dàng tưởng tượng câu chuyện được hướng dẫn viên kể lại.
Nhiều du khách, đặc biệt là các du khách nước ngoài đến thăm địa đạo Vịnh Mốc (Ảnh Sài Gòn Tiếp Thị)
Ảnh PLO
“Địa đạo Vịnh Mốc là một trong những thành tựu kỹ thuật vĩ đại nhất của thế kỷ 20 và là một trong những chiến thắng oanh liệt nhất của loài người trong cuộc đấu tranh vì sự sinh tồn”, trích lưu bút của 1 du khách Australia khi tới thăm địa đạo Vịnh Mốc vào tháng 12 năm 1994.
Bên cạnh tham quan, trải nghiệm địa đạo Vịnh Mốc, du khách có thể khám phá thêm hệ thống làng hầm Vĩnh Linh, hay chiêm ngưỡng những hiện vật lịch sử thuộc Phòng trưng bày địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm Vĩnh Linh.
Đọc bài gốc tại đây.
