Quân đội “mặt đối mặt” ở biên giới: Nếu Thái Lan chiến đấu, họ sẽ thua; còn đứng yên, Campuchia sẽ thắng?

0

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Bangkok Post, Phó giáo sư người Thái Lan Panitan Wattanayagorn đã so sánh bộ máy an ninh phân mảnh, sự trì trệ và thủ tục hành chính rườm rà của Thái Lan mà ông cáo buộc với phản ứng nhanh chóng, tập trung của Campuchia.

Ông cảnh báo rằng điểm yếu được nhận thấy này đã khiến Campuchia mạnh dạn khẳng định các yêu sách của mình, bao gồm cả việc xây dựng các tuyến đường để vận chuyển vũ khí vào vùng đệm bằng nguồn tài trợ từ nước ngoài.

Ông kêu gọi sự phối hợp khẩn cấp giữa các cơ quan an ninh Thái Lan, các cuộc họp khẩn cấp và tăng cường minh bạch để mở đường cho các cuộc đàm phán có ý nghĩa.

“Nếu Thái Lan tiếp tục trì hoãn, Campuchia sẽ tiếp tục thúc đẩy”, ông nói.

Trong khi bác bỏ khả năng xảy ra chiến tranh toàn diện, Phó giáo sư Panitan không loại trừ nguy cơ xảy ra các cuộc giao tranh nhỏ.

“Nếu Thái Lan chiến đấu, họ sẽ thua. Nếu họ đứng yên, Campuchia sẽ thắng. Con đường duy nhất để tiến lên là một chiến lược an ninh chủ động và thống nhất”, ông kết luận.

Theo tờ The Nation (Thái Lan), sau khi nhận nhiều chỉ trích từ công chúng Thái Lan về phản ứng yếu kém trước những căng thẳng gần đây ở biên giới, chính phủ nước này đã bắt đầu hành động trong bối cảnh áp lực ngày càng gia tăng từ Campuchia.

Phản ứng dữ dội xảy ra sau khi Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Phumtham Wechayachai từ chối thực hiện các đề xuất do quân đội hậu thuẫn nhằm đóng cửa các trạm kiểm soát biên giới nhằm gây áp lực lên Campuchia.

Trong khi đó, thái độ quyết đoán của Campuchia được thể hiện bởi cả Thủ tướng Hun Manet và Chủ tịch Thượng viện Hun Sen. Phía Campuchia đã từ chối rút quân khỏi điểm nóng, đưa ra các yêu sách lãnh thổ mới xung quanh các địa điểm đền thờ cổ và tuyên bố sẽ đưa vấn đề này lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ).

Cho đến gần đây, chỉ có Quân đội Hoàng gia Thái Lan phản hồi công khai, đưa ra phản bác trước các tuyên bố của Campuchia, đồng thời duy trì thái độ kiềm chế và giảm leo thang trên thực địa.

Vào ngày 4/6, chính phủ Thái Lan đã ra tuyên bố chính thức đầu tiên, khẳng định cam kết kiên định trong việc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời nhấn mạnh giải pháp hòa bình theo luật pháp quốc tế và các nguyên tắc nhân đạo.

Chính phủ Thái Lan tuyên bố sẽ theo đuổi đàm phán hòa bình theo khuôn khổ Bản ghi nhớ năm 2000.

Thủ tướng Paetongtarn tuyên bố rằng Thái Lan “sẽ không nhượng bộ một tấc lãnh thổ nào” và nói thêm, “Mặc dù chúng tôi là một quốc gia yêu chuộng hòa bình, nhưng chúng tôi không ngại tự vệ”. Thông điệp này được coi là một nỗ lực nhằm trấn an công chúng rằng chính phủ không hề ngồi yên, ngay cả khi cách tiếp cận của họ không quá hung hăng.

Sức nóng lan rộng trên biên giới

The Nation đưa tin, mặc dù cuộc đụng độ xảy ra ở địa điểm mà Thái Lan gọi là Chong Bok, còn Campuchia gọi là Mom Tei, nhưng căng thẳng đã ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực biên giới Thái Lan – Campuchia, làm dấy lên nỗi lo về sự bất ổn rộng lớn hơn nếu đàm phán ngoại giao thất bại.

Trong bối cảnh căng thẳng biên giới với Campuchia vẫn ở mức cao, Quân đội Hoàng gia Thái Lan đã bắt đầu biểu dương lực lượng, huy động các đơn vị chiến đấu từ các sư đoàn Bộ binh, Kỵ binh và Pháo binh thuộc các Quân khu 1, 2 và 3, cùng với các đơn vị hỗ trợ chiến lược khác.

Trong khi đó, Không quân Hoàng gia Thái Lan đã kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu của các loại máy bay chiến đấu, thiết bị bay không người lái vũ trang và các đơn vị phòng không, dự kiến sẽ cung cấp hỗ trợ trên không cho các hoạt động trên bộ trong tương lai nhằm bảo vệ không phận và lãnh thổ Thái Lan.

Theo The Nation, bất chấp lời đảm bảo công khai từ chính phủ Thái Lan rằng biên giới hai nước vẫn yên bình, những diễn biến trên thực địa cho thấy căng thẳng đang gia tăng.

Hoạt động di tản đã diễn ra lặng lẽ, trẻ em, phụ nữ và người già Thái Lan được di dời khỏi các làng biên giới đến nơi trú ẩn tạm thời để đề phòng tình hình có thể leo thang.

Khu vực biên giới hiện được quân sự hóa mạnh mẽ, với quân đội Thái Lan và Campuchia đối mặt trực diện, pháo binh, vũ khí hạng nặng và xe bọc thép được triển khai dọc biên giới.

Cán cân quân sự: Thái Lan dẫn đầu, nhưng Campuchia đuổi kịp

Theo bảng xếp hạng sức mạnh quân sự Global Firepower (GFP) năm 2025 dựa trên nhân lực, trang thiết bị, tài nguyên thiên nhiên và tài chính, Thái Lan được xếp hạng 25 trên toàn cầu, trong khi Campuchia đứng thứ 95.

Thái Lan duy trì năng lực vượt trội về lực lượng trên bộ, trên không và trên biển, cũng như về hậu cần, ổn định tài chính và tài nguyên thiên nhiên. Điểm yếu đáng chú ý duy nhất là vị trí địa lý, nơi Campuchia có thể nắm giữ lợi thế chiến thuật ở một số khu vực nhất định.

Tuy nhiên, đánh giá của tình báo Thái Lan chỉ ra rằng Campuchia đã có những tiến bộ đáng kể về quân sự trong một thập kỷ qua, thu hẹp khoảng cách với Thái Lan trong một số lĩnh vực.

Campuchia được cho là đã mua một loạt các hệ thống vũ khí tiên tiến từ các cường quốc toàn cầu, cho thấy sự tự tin ngày càng tăng về mặt quân sự. Những khí tài đáng chú ý bao gồm: Pháo tự hành SH-1 có tầm bắn 30–53 km, có khả năng tấn công chính xác bằng laser; Hệ thống phóng tên lửa đa nòng (Kiểu 90B, RM-70, BM-21) có tầm bắn 20–40 km; Hệ thống tên lửa hạng nặng PHL-03, có tầm bắn 70–130 km; Tên lửa đất đối không KS-1C, có tầm bắn lên tới 70 km.

Những diễn biến này làm dấy lên lo ngại rằng Campuchia hiện có thể sở hữu đủ hỏa lực để thách thức các thế lực trong khu vực, làm tăng tính phức tạp về mặt chiến lược của bất kỳ sự căng thẳng nào trong tương lai.

Các nhà phân tích quân sự lưu ý một sự thay đổi đáng kể trong cán cân quyền lực so với cuộc đụng độ lớn cuối cùng giữa Thái Lan và Campuchia vào năm 2011. Vào thời điểm đó, tỷ lệ sức mạnh chiến đấu được ước tính là Thái Lan 1: Campuchia 0,3. Ngày nay, khoảng cách đó đã thu hẹp xuống còn 1: 0,8–0,9, phản ánh quá trình phát triển quân đội kéo dài một thập kỷ của Campuchia.

Xét về khả năng sẵn sàng chiến đấu, Thái Lan hiện cần gấp ba lần lực lượng được triển khai vào năm 2011 để duy trì ưu thế, trong trường hợp xảy ra xung đột khác kéo dài tới 20 ngày, gấp đôi thời gian của cuộc giao tranh kéo dài 10 ngày vào năm 2011.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, mặc dù Campuchia đã mua vũ khí tiên tiến từ các cường quốc toàn cầu, vẫn còn nhiều nghi ngờ về độ tin cậy trong hoạt động của chúng. Các vấn đề như đào tạo, chu kỳ bảo dưỡng và duy trì hỏa lực đặt ra câu hỏi về việc liệu kho vũ khí của Campuchia có thực sự có thể hoạt động hết công suất trong các tình huống chiến đấu thực tế hay không.

Theo The Nation, ngân sách quốc phòng hàng năm của Campuchia hiện ở mức 16.000 tỷ VNĐ, so với 160.000 tỷ VNĐ của Thái Lan — tỷ lệ là 10:1. Khoảng cách tài chính này nhấn mạnh đến ưu thế chung của Thái Lan về hậu cần, hỗ trợ thiết bị và tính linh hoạt về mặt chiến lược.

Campuchia đã áp dụng chiến lược vùng đệm dân sự, xây dựng làng mạc, đường sá và cơ sở hạ tầng dọc biên giới để khẳng định sự hiện diện của mình. Điều này đã thay đổi đáng kể ở phía biên giới của Campuchia so với năm 2011.

Ngược lại, Thái Lan vẫn tiếp tục dựa vào học thuyết quân sự truyền thống của mình, sử dụng các rào cản tự nhiên như rừng, núi và hồ chứa làm vùng đệm phòng thủ. Do đó, về mặt địa hình và cấu trúc, phía biên giới Thái Lan vẫn không thay đổi nhiều.

Thái Lan bác bỏ thẩm quyền của Tòa án Công lý Quốc tế

Theo tờ Khmer Times, chính phủ Thái Lan đã ban hành tuyên bố thứ hai vào ngày 5/6 liên quan đến tình hình biên giới Thái Lan – Campuchia, không công nhận quyền tài phán của Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) trong tranh chấp đất đai với nước láng giềng Campuchia.

“Campuchia đã tuyên bố ý định đưa Tòa án Công lý Quốc tế vào cuộc. Thái Lan không công nhận thẩm quyền của ICJ kể từ năm 1960. Thái Lan và Campuchia đã có các cơ chế song phương hiện có để giải quyết các vấn đề này, đây là thỏa thuận đã có từ đầu”, tuyên bố cho biết.

Vấn đề quan trọng nhất hiện nay là cả hai bên phải tập trung duy nhất vào việc giải quyết sự cố và tránh mở rộng vụ việc hơn nữa vì điều này sẽ gây thêm sự phức tạp không cần thiết.

Tuyên bố nói thêm rằng chính phủ Thái Lan không muốn thấy bất kỳ bên nào trong cuộc xung đột phải chịu tổn thất, đặc biệt là khi các cuộc đàm phán biên giới được thực hiện thông qua các cơ chế hiện có đã mang lại kết quả tích cực, đặc biệt là Ủy ban Biên giới chung (JBC).

Theo tuyên bố, “Thái Lan sẵn sàng nối lại tiến trình JBC vào ngày 14/6 [tại Phnom Penh] và hy vọng Campuchia sẽ thể hiện thiện chí tương ứng để tham gia theo cách phản ánh cam kết chung của chúng ta [Thái Lan và Campuchia] đối với hòa bình, ổn định và tôn trọng lẫn nhau”.

Khmer Times đưa tin, vào ngày 2/6, chính phủ Campuchia đã chính thức đệ trình vụ việc lên ICJ để giải quyết các tranh chấp biên giới lâu đời với Thái Lan liên quan đến bốn khu vực nhạy cảm: Ta Muan Thom, Ta Muan Toch và Ta Kwai ở huyện Phanom Dong Rak thuộc tỉnh Surin (Thái Lan) và một phần của “Tam giác Ngọc lục bảo” ở huyện Nam Yuen thuộc tỉnh Ubon Ratchathani (Thái Lan).

Theo Bangkok Post, The Nation, Khmer Times

Đọc bài gốc tại đây.